حلال و حرام مالی صفحه 22

کتاب دوم، کتاب پرمایۀ «معراج السعاده» از مرحوم ملااحمد نراقی است.

کتاب سوم به نام «الاخلاق» را یکی از علمای عراق به نام سیّد شبّر نوشته است.

کتاب چهارم که از این چند کتابی که اسم بردم، به نظر می رسد بهتر باشد، کتاب «حقایق» مرحوم فیض کاشانی است.

کتاب دیگر نیز «جامع السعادات» مرحوم ملامهدی نراقی است. اما مفصل ترین کتابی که در اخلاق دیدم، کتاب «المحجه البیضاء» فیض کاشانی است.

شناخت موارد اخلاقی برای عمل

این که امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:

«حَسُنَتْ خَلیقَتُه»

مؤمن اخلاق زیبا و پاکی دارد، یقین بدانید که مؤمن موارد اخلاقی را یا در قرآن، یا روایات دیده، یا در مجالسی که برای مردم از اخلاق می گویند، شرکت کرده و پی برده است که حسنات و زشتی های اخلاقی چیست؟

و اکنون که به حسنات و زشتی های اخلاقی عالم شده است، به تدریج، نه یک شبه، بلکه همین طور که عمر را می گذراند، سعی کرده است که با تمرین و به اجرا گذاشتن، حسنات اخلاقی را در خود ظهور دهد و اجازه ندهد که بدی های اخلاقی به خیمۀ حیات او راه پیدا کند و بعد از مدتی متخلّق به اخلاق حسنه شده است.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند، مؤمن حسود، بخیل، حریص، دروغگو، غیبت کننده و تهمت زننده نیست، بلکه سخی، کریم، جواد، فروتن، نرم، مهرورز و حلاّل مشکلات است. این ها حسنات اخلاقی است.

بدون آگاهی به موارد حسنات و مصادیق زشتی ها نمی شود انسان صاحب اخلاق حسنه شود. وقتی من به حسنات اخلاقی جاهل باشم، چگونه به حسنات