حلال و حرام مالی صفحه 252

اما این ها آزاد بودند، آن آزادیی که اسلام می گوید، این است که جلوی هیچ شاه، پولدار و قدرتمندی هرگز کرنش نکند. اگر می خواهی کرنش کنی، برای پروردگار که همه کاره است و همۀ کلیدها به دست او است، کرنش کن.

گفت: میرزا! چه کتابی را مطالعه می کنی؟ گفت: تاریخ. گفت: رشتۀ شما که تاریخ نیست. به ما خبر داده اند که رشتۀ شما فلسفه، عرفان و حکمت است. چرا تاریخ می خوانی؟

گفت: من تا جایی که وقت کنم تاریخ را مطالعه می کنم؛ چون از تاریخ خیلی خوشم می آید. گفت: چه قسمتی از تاریخ را دوست داری؟ گفت: از این که ده صفحه نوشته اعلی حضرت چه کارها کرد، چه خزینه ای، چه گنجی و چه ارتشی داشت، بعد آخر آن نوشته است: اعلی حضرت مرد. من از اینجای تاریخ خوشم می آید. خیلی برای من زیبا است.

چون اعلیحضرت فکر می کند که نمی میرد، همیشگی است و کلید قدرت و مملکت همیشه در دست او باقی است. آقای شاه! من به قدری خوشم می آید وقتی می خوانم که در این صفحات نوشته اند: شاه عباس، شاه طهماسب، تیمور، چنگیز، فتحعلی شاه و محمدشاه - پدر ناصرالدین شاه - مردند. من لذت می برم.

پند شیخ ابوالحسن خرقانی به سلطان محمود

عادت شاهان بود که این اشخاص را شناسایی کنند. وقتی به سلطان محمود (1)