ارزش عمر و راه هزینه آن (مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان) صفحه 327

1- صف (61):10؛ «ای اهل ایمان! آیا شما را به تجارتی راهنمایی کنم.»

تسلیم است و اسیر زندان هوای نفس، شهوات و ابزار نیست، بلکه عقل این ها مانند نورافکنِ پیشانی وجود این هاست. پس جواب مثبت می دهند.

«هَلْ أَدُلُّکُمْ»(1) * یعنی منِ «ارحم الراحمین»، منِ کریم، من که خزاینم بی نهایت است، صاحب اسماء حسنی و صفات علیا هستم و پاداشی مانند بهشت را - که پهنای آن، به پهنای همۀ آسمان ها و زمین است - مزد زحمات بدن شما قرار دادم و مسلم مزد روح و قلب شما یقیناً فوق بهشت است، من، به شما می گویم، شما را به تجارت راهنمایی، دلالت و هدایت می کنم.

پس اول باید در آیۀ شریفه دقت کرد که دعوت کننده کیست؟ و چه چیزی دارد؟ چون گاهی کسی می آید ما را دعوت می کند و ما خیلی مؤدبانه جوابش را نمی دهیم، می گویند: چرا جوابش را نمی دهی؟ می گوییم: چون جیب او خالی است، چیزی ندارد، برای چه دعوت او را قبول کنیم؟ چه کاری می تواند بکند؟

اینجا باید کنار آیه ایستاد و دعوت کننده را دید، یافت و احساس کرد که به اندازۀ یک میلیاردم ارزن، فکر ردّ دعوتش در ذهن نیاید، که اگر همان مقدار نیز ردّ شود، مصیبتی برای زندگی خواهد بود.

تفقّه در دین، مقدمۀ تجارت

روایتی در باب امری مادی داریم و باید با این حقیقت مقایسه کنیم. ظاهراً روایت را «أصبغ بن نباته» نقل می کند. این مرد بزرگ و این چهرۀ پاک، می فرماید:

وجود مبارک امیرالمؤمنین علیه السلام روی منبر مسجد کوفه خطاب به مردم فرمودند:

«یا مَعشَرَ التُّجار! الفِقه ثُمَّ المَتجرَ»(2)

کاسب ها! تاجران! نخست به حلال و حرام خدا آگاه شوید، بعد وارد کسب شوید.