- دیباچه 1
- اشاره 4
- بخش اوّل: شیعه و تشیّع 4
- درس اول: شیعه در لغت و اصطلاح، واژه شیعه در قرآن و حدیث 5
- «شیعه» در لغت و اصطلاح 5
- اشاره 5
- واژه شیعه در قرآن و حدیث 7
- درس دوم: پیدایش مذهب شیعه 11
- اشاره 11
- پیدایش مذهب شیعه 11
- بیان فضایل علی (ع) 12
- حدیث آغاز دعوت 12
- اعلان برائت از مشرکین 13
- حدیث منزلت 13
- حدیث غدیر 14
- فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- درس سوم: فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- اشاره 20
- فرضیه نخست: تشیع، ساخته و پرداخته عبدالله بن سبا 21
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 22
- فرضیه دوم: رنگ و ریشه ایرانی تشیع 24
- اشاره 29
- بخش دوم: اصول اعتقادی 29
- درس چهارم: انواع توحید، صفات ذات و صفات فعل، صفات ثبوتیه و صفات سلبیه 30
- اصول اعتقادی 30
- اشاره 30
- توحید ذاتی 31
- توحید در صفات 31
- توحید در آفرینش 32
- توحید در ربوبیت 33
- توحید در حاکمیت 35
- توحید در عبادت 36
- صفات ثبوتیه و سلبیه 37
- صفات ذات و صفات فعل 37
- اشاره 40
- قضا و قدر 40
- درس پنجم: قضا و قدر، انسان موجود مختار، ضرورت نبوّت عامّه وخاصه، معاد و قیامت 40
- انسان، موجود مختار 41
- نبوّت خاصّه 42
- ضرورت نبوّت عامّه 42
- صفات انبیا 42
- معاد و قیامت 43
- بخش سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 46
- اشاره 46
- اشاره 47
- درس ششم: معیار توحید و شرک در عبادت، استعانت از غیر خداوند، درخواست شفاعت از مأذونان، توسّل به پیامبر (ص) و اولیا، نذر برای اولیا و تبرّک به آثار آنها 47
- معیار توحید و شرک در عبادت 47
- استعانت از غیر خداوند 50
- اشاره 53
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 53
- درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 53
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 55
- اشاره 55
- دسته دوّم: نفی صلاحیت بتها برای شفاعت 56
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 56
- دسته چهارم: شفاعت به اذن خدا 57
- دسته سوّم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 57
- سوم: محدوده شفاعت 58
- چهارم: شفاعتطلبی از پیامبر (ص) و اولیا که مأذون در شفاعتند 60
- اول: توسل به خود پیامبر (ص) و قداست و شخصیت او 62
- اشاره 62
- توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 62
- دوم: توسّل به حق پیامبر (ص) و پیامبران و صالحان 66
- سوم: توسل به دعای پیامبر (ص) و صالحان پس از مرگ 67
- نذر برای اولیا 68
- تبرّک به آثار اولیا 69
- اشاره 69
- ١. تبرّک به مقام ابراهیم (ع) 70
- ٢. پیراهن یوسف و بینایی یعقوب (ع) 70
- ٣. تبرّک به جایگاه اصحاب کهف 71
- اشاره 77
- زیارت قبور 77
- درس هفتم: زیارت قبور، بنای بر قبور، بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها و گریه بر مرده 77
- زیارت قبر پیامبر (ص) 78
- بنای بر قبور 80
- بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 81
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 82
- گریه بر مرده 84
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده بر اثر گریه بستگان 87
- اشاره 90
- بخش چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 90
- اشاره 91
- جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه 91
- مصونیت قرآن از تحریف 91
- درس هشتم: جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه، مصونیت قرآن از تحریف، تحریف در لغت و اصطلاح، امتناع راهیابی تحریف به قرآن 91
- تحریف در لغت و اصطلاح 92
- امتناع راهیابی تحریف به قرآن 94
- درس نهم: گواهی قرآن به عدم تحریف و گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 98
- اشاره 98
- گواهی قرآن به عدم تحریف - آیه حفظ 98
- آیه نفی باطل 99
- اشاره 100
- ١. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 100
- آیه جمع و قرائت قرآن 100
- گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 100
- ٢. حدیث ثقلین 102
- آیه حفظ 102
- آیه جمع و قرائت قرآن 103
- آیه نفی باطل 103
- شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 104
- اشاره 104
- درس دهم: شیعه و مصونیت قرآن از تحریف، دو شبهه پیرامون تحریف، تاریخ گردآوری قرآن کریم 104
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 107
- دو شبهه پیرامون تحریف 107
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 107
- اشاره 108
- تاریخ گردآوری قرآن کریم 108
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 111
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 111
- اشاره 113
- بخش پنجم: بدعت در قرآن و حدیث 113
- اشاره 114
- درس یازدهم: بدعت در لغت و اصطلاح، بدعتگذاری در تعریف بدعت، عوامل پیدایش بدعت 114
- بدعت در لغت و اصطلاح 114
- بدعتگذاری در تعریف بدعت 116
- عوامل پیدایش بدعت 117
- اشاره 120
- درس دوازدهم: بدعت نیکو و بدعت زشت 120
- اشاره 120
- بدعت نیکو، بدعت زشت 120
- الف. تقیه هنگام ترس بر جان و مال 121
- ب. ازدواج موقت 123
- ج. بداء، یا تغییر سرنوشت با کارهای نیک و بد 124
- اشاره 126
- د. خمس در قرآن و حدیث 126
- ١. وجوب خمس در معدن از باب غنیمت 128
- ٢. خمس در سود کسب 130
- ه. رجعت 133
- بخش ششم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 137
- اشاره 137
- نقش امامت نزد شیعه امامیه 138
- اشاره 138
- درس سیزدهم: نقش امامت نزد شیعه امامیه، ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 138
- ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 140
- ١. محال بودن رها کردن امت بدون پیشوا 140
- ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- اشاره 140
- ٢. امت اسلامی و خطر سهجانبه 141
- اشاره 142
- ٣. تعیین امام در احادیث پیامبر (ص) 142
- ١-٣. حدیث یوم الدّار 143
- ٢-٣. حدیث منزلت 143
- ٣-٣. نصب امام در روز غدیر 144
- اشاره 149
- درس چهاردهم: ساختار دوم: سپردن کار به مردم، سنت نبوی و دوازده امام، اوصاف امام 149
- اشاره 149
- ساختار دوم: سپردن کار به مردم 149
- ١. اجماع مسلمانان 150
- ٢. آیا شوری اساس حکومت است؟ 151
- سنت نبوی و دوازده امام 152
- اشاره 152
- الف. عصمت 155
- اوصاف امام 155
- اشاره 155
- اشاره 155
- عصمت امام در قرآن کریم 156
- ج. برترین مردم 157
- ب. اعلمیت 157
- بخش هفتم: اهل بیت (ع) 159
- اشاره 159
- اهل بیت (ع) 160
- اشاره 160
- درس پانزدهم: اهل بیت (ع) در احادیث پیامبر (ص) ، مرجعیت علمی اهلبیت (ع) 160
- اهل بیت (ع) در لغت 161
- اهل بیت: در احادیث پیامبر (ص) 161
- مرجعیت علمی اهل بیت (ع) 162
- اشاره 162
- ١. حدیث ثقلین 163
- ٢. حدیث سفینه 164
- بخش هشتم: امام مهدی منتظر (ع) 168
- اشاره 168
- اشاره 169
- درس شانزدهم: ظهور مصلح جهانی در آخر الزمان، اصل و نسب او، ولادت امام مهدی منتظر (ع) 169
- ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 169
- اصل و نسب او 170
- ولادت امام مهدی منتظر (ع) 171
- غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین 174
- درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 174
- اشاره 174
- علایم ظهور امام منتظر (ع) 176
- امام مهدی (ع) و طول عمر 176
- آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 177
- بخش نهم: صحابه و تابعین 183
- اشاره 183
- صحابه و تابعین 184
- تعریف صحابه و تابعین 184
- اشاره 184
- درس هجدهم: صحابه و تابعین، تأثیر همنشینی در جانها، انواع صحابه در قرآن 184
- تأثیر همنشینی در جانها 185
- اشاره 188
- انواع صحابه در قرآن 188
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 189
- ج. خیانت به سبب آمیزش پنهانی 190
- ب. پیامبر (ص) را در حال سخنرانی ترک کردن 190
- د. فاسقی فریبکار 191
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنایم 192
- ح. فرار از جنگ 193
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر (ص) 194
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 195
- اشاره 198
- الف. سردسته گروه تبهکار 198
- سنت نبوی و عدالت صحابه 198
- اشاره 198
- درس نوزدهم: سنت نبوی و عدالت صحابه، موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست، صحابه در آیینه تاریخ 198
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر (ص) برای آوردن قلم و دوات 199
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر (ص) 200
- موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست 201
- اشاره 201
- الف. همه آمرزیدهاند مگر. . . 201
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 202
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت میجویم 202
- و. خبر دادن پیامبر (ص) از فرجام سیاه بعضی صحابه 203
- ه. نماز نخواندن پیامبر (ص) بر یکی از صحابه 203
- ز. صحابی قصاص میشود 204
- صحابه در آیینه تاریخ 204
- بخش دهم: وضو و نماز 207
- اشاره 207
- درس بیستم: وضو 208
- وضو و کیفیت شستن دستها 208
- اشاره 208
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 210
- اشاره 211
- سبب اختلاف چیست؟ 211
- ٢. تمسّک به روایاتِ نسخ شده شستن 212
- ١. اختلاف قرائت 212
- ٣. اشاعه شستن از طرف حکومت 213
- مسح بر پا در احادیث نبوی 215
- صحابه و تابعین و مسح پاها 217
- اشاره 221
- درس بیست و یکم: اذان و اقامه 221
- اشاره 221
- اذان و اقامه 221
- اول. چگونگی تشریع اذان 222
- دوم: بخشهای اذان و اقامه 225
- اشاره 225
- سوم: جزء بودنِ «حَی عَلی خَیرِالْعَمَلِ» در اذان 226
- بخشهای اقامه 226
- چهارم: تثویب (الصّلاة خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 228
- سخن بزرگان درباره «الصلاة خیر من النوم» 229
- درس بیست و دوم: دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ و جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 233
- اشاره 233
- اشاره 233
- دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 233
- ١. حدیث ابوحمید ساعدی 234
- ٢. حدیث حمّاد بن عیسی 235
- روایات ائمه اهل بیت (ع) 238
- ٣. روایت قاضی ابوحنیفه 238
- اشاره 239
- جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 239
- ١. بسم الله، جزء فاتحه 240
- ٢. سبع المثانی همان سوره فاتحه است 242
- ٣. لزوم بلند گفتن بسم الله 244
- اشاره 249
- گفتن «آمین» پس از حمد 249
- درس بیست و سوم: گفتن «آمین» پس از حمد، قنوت در رکعت دوم، سجده بر زمین 249
- اشاره 251
- سجده بر زمین 251
- قنوت در رکعت دوم 251
- ١. اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده میشود 252
- ٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او 254
- سجده بر لباس به خاطر عذر 257
- مرحله دوم: رخصت سجده بر حصیر و سجاده حصیری 257
- راز استفاده از تربت پاک 258
- حاصل بحث 258
- درس بیست و چهارم: نشستن پس از سجده دوم، جمع بین دو نماز 263
- اشاره 263
- نشستن پس از سجده دوم 263
- جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 264
- قرآن و جمع بین دو نماز 267
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 268
دو شبهه پیرامون تحریف
شبهه اول: وجود مصحف علی (ع)
ابنندیم (متوفای ٣٨۵ ق) از علی (ع) روایت کرده که چون آن حضرت هنگام وفات پیامبر (ص) ، رفتارهای شومی از مردم دید، سوگند یاد کرد که ردا از دوش خود بر زمین ننهد تا آن که قرآن را گرد آورد. سه روز در خانه نشست و قرآن را جمع کرد.(1)
یعقوبی (متوفای ٢٩٠ ق) در تاریخ خود مینویسد: بعضی روایت کردهاند که پس از رحلت پیامبر خدا (ص) ، علی بن ابیطالب (ع) قرآن را جمع کرد و آن را بر روی شتری گذاشت و آورد و گفت: این قرآن است که آن را جمع کردم، وی قرآن را به هفت جزء تقسیم کرده بود، سپس هر جزء و سورههای آن را ذکر کرده است.
از آن چه یعقوبی ذکر کرده بر میآید که قرآن علی (ع) در سورهها و آیات با قرآن موجود تفاوتی نداشته، بلکه در ترتیب سورهها اختلاف داشته و این ثابت میکند که ترتیب سورهها با اجتهاد صحابه و گردآورندگان بوده است، برخلاف وضع و ترتیب آیهها که به اشاره پیامبر (ص) بوده است.
شبهه دوم: مصحف فاطمه (س)
طبق روایات فراوان، نزد حضرت فاطمه (س) مصحفی بوده است، ولی مصحف اسم مخصوص قرآن نیست تا آن که دختر پیامبر (ص) قرآن مخصوصی داشته باشد، بلکه نوشتهای بود که در آن بعضی از اخبار
1- فهرست، ابنندیم، به نقل تاریخ القرآن زنجانی، ص ٧۶.