درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه صفحه 126

قومی را عوض نمی‌کند مگر آن‌که وضعیت خودشان را عوض کنند.»

٢. وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ اَلْقُریٰ آمَنُوا وَ اِتَّقَوْا لَفَتَحْنٰا عَلَیْهِمْ بَرَکٰاتٍ مِنَ اَلسَّمٰاءِ وَ اَلْأَرْضِ وَ لٰکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنٰاهُمْ بِمٰا کٰانُوا یَکْسِبُونَ (1); «اگر مردم آبادی‌ها ایمان و تقوا داشته باشند، برکات را از آسمان‌ها و زمین بر آنان می‌گشودیم، لیکن تکذیب کردند، پس آنان را به خاطر کاری که می‌کردند عقاب کردیم.»

امام باقر (ع) فرمود: «صله رحم اعمال را پاک می‌سازد و رشد می‌دهد، اموال را می‌افزاید، بلا را دفع می‌کند، حساب را آسان می‌سازد و اجل را به تأخیر می‌اندازد.»(2)

با توجه به این دو اصل، عقیده به بداء، عقیده قطعی اسلامی است و همه فرقه‌های اسلامی با قطع نظر از تعبیر و نام و به کار بردن کلمه بداء، به آن معتقدند. محققان شیعه درباره کاربرد لفظ بداء، با توجه به تغییرناپذیری و عدم تبدیل در علم خدا، تحقیقات قوی و ارزنده‌ای دارند که این‌جا مجال ذکر آن‌ها نیست.

د. خمس در قرآن و حدیث

اشاره

ریشه مالیات خمس، آیه شریفه قرآن است:

وَ اِعْلَمُوا أَنَّمٰا غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّٰهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی اَلْقُرْبیٰ وَ اَلْیَتٰامیٰ وَ اَلْمَسٰاکِینِ وَ اِبْنِ اَلسَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللّٰهِ وَ مٰا أَنْزَلْنٰا عَلیٰ عَبْدِنٰا