درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه صفحه 150

خدا، خلأ وجودی او را پر کند. گروهی از مردم معتقدند کار حکومت پس از پیامبر (ص) به انتخاب مردم واگذار شده و خلیفه به یکی از راه‌های زیر انتخاب و تعیین می‌شود:

١. اجماع مسلمانان؛

٢. شورای مهاجرین و انصار؛

٣. بیعت اهل حلّ و عقد.

اما بررسی مختصر این سه شیوه:

١. اجماع مسلمانان

نظریه اجماع مسلمین بر رهبری یکی از مسلمانان به صورت عملی حتی برای یک بار هم تحقق نیافته است. خلافت ابوبکر، نتیجه مشارکت مردم در انتخاب او برای حکومت نبوده، بلکه تنها چهارنفر او را انتخاب کردند، یعنی عمر بن خطاب و ابوعبیده از مهاجران و بشیر بن سعد و اُسید بن حُضیر از انصار. بزرگان صحابه و چهره‌های شاخص، مانند امام علی بن ابی‌طالب، مقداد، ابوذر، حذیفۀ بن یمان، اُبی بن کعب، طلحه و زبیر و ده‌ها نفر دیگر از صحابه در آن مجلس حضور نداشتند. خزرجی‌ها هم با آن که در سقیفه حضور داشتند، از بیعت با ابوبکر امتناع کردند.(1)پس هیچ اجماعی بر خلافت ابوبکر، شکل نگرفت.

وقتی وضع تعیین ابوبکر چنین باشد، خلافت دیگران روشن است، چرا که ابوبکر، عمر را برای جانشینی خود تعیین کرد، جماعتی از صحابه