- دیباچه 1
- بخش اوّل: شیعه و تشیّع 4
- اشاره 4
- «شیعه» در لغت و اصطلاح 5
- درس اول: شیعه در لغت و اصطلاح، واژه شیعه در قرآن و حدیث 5
- اشاره 5
- واژه شیعه در قرآن و حدیث 7
- درس دوم: پیدایش مذهب شیعه 11
- اشاره 11
- پیدایش مذهب شیعه 11
- حدیث آغاز دعوت 12
- بیان فضایل علی (ع) 12
- حدیث منزلت 13
- اعلان برائت از مشرکین 13
- حدیث غدیر 14
- فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- اشاره 20
- درس سوم: فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- فرضیه نخست: تشیع، ساخته و پرداخته عبدالله بن سبا 21
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 22
- فرضیه دوم: رنگ و ریشه ایرانی تشیع 24
- اشاره 29
- بخش دوم: اصول اعتقادی 29
- درس چهارم: انواع توحید، صفات ذات و صفات فعل، صفات ثبوتیه و صفات سلبیه 30
- اصول اعتقادی 30
- اشاره 30
- توحید ذاتی 31
- توحید در صفات 31
- توحید در آفرینش 32
- توحید در ربوبیت 33
- توحید در حاکمیت 35
- توحید در عبادت 36
- صفات ثبوتیه و سلبیه 37
- صفات ذات و صفات فعل 37
- اشاره 40
- درس پنجم: قضا و قدر، انسان موجود مختار، ضرورت نبوّت عامّه وخاصه، معاد و قیامت 40
- قضا و قدر 40
- انسان، موجود مختار 41
- نبوّت خاصّه 42
- صفات انبیا 42
- ضرورت نبوّت عامّه 42
- معاد و قیامت 43
- بخش سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 46
- اشاره 46
- معیار توحید و شرک در عبادت 47
- اشاره 47
- درس ششم: معیار توحید و شرک در عبادت، استعانت از غیر خداوند، درخواست شفاعت از مأذونان، توسّل به پیامبر (ص) و اولیا، نذر برای اولیا و تبرّک به آثار آنها 47
- استعانت از غیر خداوند 50
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 53
- درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 53
- اشاره 53
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 55
- اشاره 55
- دسته دوّم: نفی صلاحیت بتها برای شفاعت 56
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 56
- دسته چهارم: شفاعت به اذن خدا 57
- دسته سوّم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 57
- سوم: محدوده شفاعت 58
- چهارم: شفاعتطلبی از پیامبر (ص) و اولیا که مأذون در شفاعتند 60
- اشاره 62
- اول: توسل به خود پیامبر (ص) و قداست و شخصیت او 62
- توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 62
- دوم: توسّل به حق پیامبر (ص) و پیامبران و صالحان 66
- سوم: توسل به دعای پیامبر (ص) و صالحان پس از مرگ 67
- نذر برای اولیا 68
- تبرّک به آثار اولیا 69
- اشاره 69
- ١. تبرّک به مقام ابراهیم (ع) 70
- ٢. پیراهن یوسف و بینایی یعقوب (ع) 70
- ٣. تبرّک به جایگاه اصحاب کهف 71
- اشاره 77
- درس هفتم: زیارت قبور، بنای بر قبور، بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها و گریه بر مرده 77
- زیارت قبور 77
- زیارت قبر پیامبر (ص) 78
- بنای بر قبور 80
- بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 81
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 82
- گریه بر مرده 84
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده بر اثر گریه بستگان 87
- اشاره 90
- بخش چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 90
- جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه 91
- اشاره 91
- درس هشتم: جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه، مصونیت قرآن از تحریف، تحریف در لغت و اصطلاح، امتناع راهیابی تحریف به قرآن 91
- مصونیت قرآن از تحریف 91
- تحریف در لغت و اصطلاح 92
- امتناع راهیابی تحریف به قرآن 94
- درس نهم: گواهی قرآن به عدم تحریف و گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 98
- اشاره 98
- گواهی قرآن به عدم تحریف - آیه حفظ 98
- آیه نفی باطل 99
- آیه جمع و قرائت قرآن 100
- گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 100
- ١. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 100
- اشاره 100
- ٢. حدیث ثقلین 102
- آیه حفظ 102
- آیه جمع و قرائت قرآن 103
- آیه نفی باطل 103
- اشاره 104
- درس دهم: شیعه و مصونیت قرآن از تحریف، دو شبهه پیرامون تحریف، تاریخ گردآوری قرآن کریم 104
- شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 104
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 107
- دو شبهه پیرامون تحریف 107
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 107
- اشاره 108
- تاریخ گردآوری قرآن کریم 108
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 111
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 111
- اشاره 113
- بخش پنجم: بدعت در قرآن و حدیث 113
- اشاره 114
- درس یازدهم: بدعت در لغت و اصطلاح، بدعتگذاری در تعریف بدعت، عوامل پیدایش بدعت 114
- بدعت در لغت و اصطلاح 114
- بدعتگذاری در تعریف بدعت 116
- عوامل پیدایش بدعت 117
- درس دوازدهم: بدعت نیکو و بدعت زشت 120
- بدعت نیکو، بدعت زشت 120
- اشاره 120
- اشاره 120
- الف. تقیه هنگام ترس بر جان و مال 121
- ب. ازدواج موقت 123
- ج. بداء، یا تغییر سرنوشت با کارهای نیک و بد 124
- اشاره 126
- د. خمس در قرآن و حدیث 126
- ١. وجوب خمس در معدن از باب غنیمت 128
- ٢. خمس در سود کسب 130
- ه. رجعت 133
- اشاره 137
- بخش ششم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 137
- نقش امامت نزد شیعه امامیه 138
- درس سیزدهم: نقش امامت نزد شیعه امامیه، ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 138
- اشاره 138
- ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- ١. محال بودن رها کردن امت بدون پیشوا 140
- ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- ٢. امت اسلامی و خطر سهجانبه 141
- اشاره 142
- ٣. تعیین امام در احادیث پیامبر (ص) 142
- ١-٣. حدیث یوم الدّار 143
- ٢-٣. حدیث منزلت 143
- ٣-٣. نصب امام در روز غدیر 144
- اشاره 149
- ساختار دوم: سپردن کار به مردم 149
- درس چهاردهم: ساختار دوم: سپردن کار به مردم، سنت نبوی و دوازده امام، اوصاف امام 149
- اشاره 149
- ١. اجماع مسلمانان 150
- ٢. آیا شوری اساس حکومت است؟ 151
- سنت نبوی و دوازده امام 152
- اشاره 152
- اوصاف امام 155
- الف. عصمت 155
- اشاره 155
- اشاره 155
- عصمت امام در قرآن کریم 156
- ب. اعلمیت 157
- ج. برترین مردم 157
- بخش هفتم: اهل بیت (ع) 159
- اشاره 159
- درس پانزدهم: اهل بیت (ع) در احادیث پیامبر (ص) ، مرجعیت علمی اهلبیت (ع) 160
- اشاره 160
- اهل بیت (ع) 160
- اهل بیت: در احادیث پیامبر (ص) 161
- اهل بیت (ع) در لغت 161
- مرجعیت علمی اهل بیت (ع) 162
- اشاره 162
- ١. حدیث ثقلین 163
- ٢. حدیث سفینه 164
- بخش هشتم: امام مهدی منتظر (ع) 168
- اشاره 168
- ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 169
- درس شانزدهم: ظهور مصلح جهانی در آخر الزمان، اصل و نسب او، ولادت امام مهدی منتظر (ع) 169
- اشاره 169
- اصل و نسب او 170
- ولادت امام مهدی منتظر (ع) 171
- اشاره 174
- غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین 174
- درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 174
- علایم ظهور امام منتظر (ع) 176
- امام مهدی (ع) و طول عمر 176
- آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 177
- اشاره 183
- بخش نهم: صحابه و تابعین 183
- صحابه و تابعین 184
- تعریف صحابه و تابعین 184
- درس هجدهم: صحابه و تابعین، تأثیر همنشینی در جانها، انواع صحابه در قرآن 184
- اشاره 184
- تأثیر همنشینی در جانها 185
- اشاره 188
- انواع صحابه در قرآن 188
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 189
- ج. خیانت به سبب آمیزش پنهانی 190
- ب. پیامبر (ص) را در حال سخنرانی ترک کردن 190
- د. فاسقی فریبکار 191
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنایم 192
- ح. فرار از جنگ 193
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر (ص) 194
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 195
- اشاره 198
- سنت نبوی و عدالت صحابه 198
- اشاره 198
- درس نوزدهم: سنت نبوی و عدالت صحابه، موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست، صحابه در آیینه تاریخ 198
- الف. سردسته گروه تبهکار 198
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر (ص) برای آوردن قلم و دوات 199
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر (ص) 200
- الف. همه آمرزیدهاند مگر. . . 201
- اشاره 201
- موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست 201
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 202
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت میجویم 202
- ه. نماز نخواندن پیامبر (ص) بر یکی از صحابه 203
- و. خبر دادن پیامبر (ص) از فرجام سیاه بعضی صحابه 203
- ز. صحابی قصاص میشود 204
- صحابه در آیینه تاریخ 204
- اشاره 207
- بخش دهم: وضو و نماز 207
- وضو و کیفیت شستن دستها 208
- اشاره 208
- درس بیستم: وضو 208
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 210
- اشاره 211
- سبب اختلاف چیست؟ 211
- ٢. تمسّک به روایاتِ نسخ شده شستن 212
- ١. اختلاف قرائت 212
- ٣. اشاعه شستن از طرف حکومت 213
- مسح بر پا در احادیث نبوی 215
- صحابه و تابعین و مسح پاها 217
- درس بیست و یکم: اذان و اقامه 221
- اشاره 221
- اشاره 221
- اذان و اقامه 221
- اول. چگونگی تشریع اذان 222
- اشاره 225
- دوم: بخشهای اذان و اقامه 225
- بخشهای اقامه 226
- سوم: جزء بودنِ «حَی عَلی خَیرِالْعَمَلِ» در اذان 226
- چهارم: تثویب (الصّلاة خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 228
- سخن بزرگان درباره «الصلاة خیر من النوم» 229
- اشاره 233
- دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 233
- درس بیست و دوم: دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ و جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 233
- اشاره 233
- ١. حدیث ابوحمید ساعدی 234
- ٢. حدیث حمّاد بن عیسی 235
- ٣. روایت قاضی ابوحنیفه 238
- روایات ائمه اهل بیت (ع) 238
- جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 239
- اشاره 239
- ١. بسم الله، جزء فاتحه 240
- ٢. سبع المثانی همان سوره فاتحه است 242
- ٣. لزوم بلند گفتن بسم الله 244
- درس بیست و سوم: گفتن «آمین» پس از حمد، قنوت در رکعت دوم، سجده بر زمین 249
- گفتن «آمین» پس از حمد 249
- اشاره 249
- اشاره 251
- قنوت در رکعت دوم 251
- سجده بر زمین 251
- ١. اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده میشود 252
- ٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او 254
- سجده بر لباس به خاطر عذر 257
- مرحله دوم: رخصت سجده بر حصیر و سجاده حصیری 257
- راز استفاده از تربت پاک 258
- حاصل بحث 258
- نشستن پس از سجده دوم 263
- اشاره 263
- درس بیست و چهارم: نشستن پس از سجده دوم، جمع بین دو نماز 263
- جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 264
- قرآن و جمع بین دو نماز 267
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 268
١٠. روایاتی که میگوید غیبت او طول خواهد کشید، ٩١ روایت.
١١. روایاتی که میگوید هنگام ظهور او، اسلام جهانگیر خواهد شد، ٢٧ روایت.
١٢. روایاتی که میگوید هنگام ظهور او زمین پر از عدل و داد خواهد گشت،١٣٢روایت.
وجود این مصلح جهانی در آینده بشریت، طبق روایات و احادیث اسلامی، امری مسلم است. اما آن چه در آن اختلاف است، در تولد اوست، یعنی این که آیا این مرد، به دنیا آمده و زنده است، یا آنکه در آینده متولد خواهد شد؟
ولادت امام مهدی منتظر (ع)
اعتقاد شیعه بر این است که مهدی منتظر (ع) در سال ٢۵۵ه. در سامرا در خانه پدرش به دنیا آمد و در دامان پدر تا سالی که امام حسن عسکری وفات یافت (٢۶٠ه.) بزرگ شد. نمونههایی از نقل محدّثان قدیم از این قرار است:
١. فضل بن شاذان (متوفای ٢۶٠ه.) از محمد بن علی بن حمزه نقل میکند که گفت: شنیدم امام حسن عسکری (ع) میفرمود: ولی خدا و حجت او بر بندگان و جانشین من پس از من، در شب نیمه شعبان سال ٢۵۵ هنگام طلوع فجر، ختنه شده به دنیا آمد.(1)
٢. کلینی (متوفای ٣٢٩ه.) گوید: حضرت صاحب (ع) در نیمه شعبان
1- کفایة المهتدی، ص١١۶، حدیث ٨.