- دیباچه 1
- اشاره 4
- بخش اوّل: شیعه و تشیّع 4
- درس اول: شیعه در لغت و اصطلاح، واژه شیعه در قرآن و حدیث 5
- «شیعه» در لغت و اصطلاح 5
- اشاره 5
- واژه شیعه در قرآن و حدیث 7
- اشاره 11
- درس دوم: پیدایش مذهب شیعه 11
- پیدایش مذهب شیعه 11
- حدیث آغاز دعوت 12
- بیان فضایل علی (ع) 12
- حدیث منزلت 13
- اعلان برائت از مشرکین 13
- حدیث غدیر 14
- فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- اشاره 20
- درس سوم: فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- فرضیه نخست: تشیع، ساخته و پرداخته عبدالله بن سبا 21
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 22
- فرضیه دوم: رنگ و ریشه ایرانی تشیع 24
- بخش دوم: اصول اعتقادی 29
- اشاره 29
- درس چهارم: انواع توحید، صفات ذات و صفات فعل، صفات ثبوتیه و صفات سلبیه 30
- اصول اعتقادی 30
- اشاره 30
- توحید در صفات 31
- توحید ذاتی 31
- توحید در آفرینش 32
- توحید در ربوبیت 33
- توحید در حاکمیت 35
- توحید در عبادت 36
- صفات ذات و صفات فعل 37
- صفات ثبوتیه و سلبیه 37
- قضا و قدر 40
- درس پنجم: قضا و قدر، انسان موجود مختار، ضرورت نبوّت عامّه وخاصه، معاد و قیامت 40
- اشاره 40
- انسان، موجود مختار 41
- نبوّت خاصّه 42
- ضرورت نبوّت عامّه 42
- صفات انبیا 42
- معاد و قیامت 43
- اشاره 46
- بخش سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 46
- درس ششم: معیار توحید و شرک در عبادت، استعانت از غیر خداوند، درخواست شفاعت از مأذونان، توسّل به پیامبر (ص) و اولیا، نذر برای اولیا و تبرّک به آثار آنها 47
- معیار توحید و شرک در عبادت 47
- اشاره 47
- استعانت از غیر خداوند 50
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 53
- درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 53
- اشاره 53
- اشاره 55
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 55
- دسته دوّم: نفی صلاحیت بتها برای شفاعت 56
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 56
- دسته چهارم: شفاعت به اذن خدا 57
- دسته سوّم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 57
- سوم: محدوده شفاعت 58
- چهارم: شفاعتطلبی از پیامبر (ص) و اولیا که مأذون در شفاعتند 60
- توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 62
- اشاره 62
- اول: توسل به خود پیامبر (ص) و قداست و شخصیت او 62
- دوم: توسّل به حق پیامبر (ص) و پیامبران و صالحان 66
- سوم: توسل به دعای پیامبر (ص) و صالحان پس از مرگ 67
- نذر برای اولیا 68
- اشاره 69
- تبرّک به آثار اولیا 69
- ٢. پیراهن یوسف و بینایی یعقوب (ع) 70
- ١. تبرّک به مقام ابراهیم (ع) 70
- ٣. تبرّک به جایگاه اصحاب کهف 71
- زیارت قبور 77
- اشاره 77
- درس هفتم: زیارت قبور، بنای بر قبور، بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها و گریه بر مرده 77
- زیارت قبر پیامبر (ص) 78
- بنای بر قبور 80
- بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 81
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 82
- گریه بر مرده 84
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده بر اثر گریه بستگان 87
- بخش چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 90
- اشاره 90
- اشاره 91
- درس هشتم: جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه، مصونیت قرآن از تحریف، تحریف در لغت و اصطلاح، امتناع راهیابی تحریف به قرآن 91
- مصونیت قرآن از تحریف 91
- جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه 91
- تحریف در لغت و اصطلاح 92
- امتناع راهیابی تحریف به قرآن 94
- گواهی قرآن به عدم تحریف - آیه حفظ 98
- اشاره 98
- درس نهم: گواهی قرآن به عدم تحریف و گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 98
- آیه نفی باطل 99
- گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 100
- اشاره 100
- ١. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 100
- آیه جمع و قرائت قرآن 100
- آیه حفظ 102
- ٢. حدیث ثقلین 102
- آیه نفی باطل 103
- آیه جمع و قرائت قرآن 103
- شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 104
- اشاره 104
- درس دهم: شیعه و مصونیت قرآن از تحریف، دو شبهه پیرامون تحریف، تاریخ گردآوری قرآن کریم 104
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 107
- دو شبهه پیرامون تحریف 107
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 107
- تاریخ گردآوری قرآن کریم 108
- اشاره 108
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 111
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 111
- اشاره 113
- بخش پنجم: بدعت در قرآن و حدیث 113
- بدعت در لغت و اصطلاح 114
- اشاره 114
- درس یازدهم: بدعت در لغت و اصطلاح، بدعتگذاری در تعریف بدعت، عوامل پیدایش بدعت 114
- بدعتگذاری در تعریف بدعت 116
- عوامل پیدایش بدعت 117
- درس دوازدهم: بدعت نیکو و بدعت زشت 120
- اشاره 120
- بدعت نیکو، بدعت زشت 120
- اشاره 120
- الف. تقیه هنگام ترس بر جان و مال 121
- ب. ازدواج موقت 123
- ج. بداء، یا تغییر سرنوشت با کارهای نیک و بد 124
- د. خمس در قرآن و حدیث 126
- اشاره 126
- ١. وجوب خمس در معدن از باب غنیمت 128
- ٢. خمس در سود کسب 130
- ه. رجعت 133
- اشاره 137
- بخش ششم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 137
- نقش امامت نزد شیعه امامیه 138
- اشاره 138
- درس سیزدهم: نقش امامت نزد شیعه امامیه، ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 138
- اشاره 140
- ١. محال بودن رها کردن امت بدون پیشوا 140
- اشاره 140
- ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 140
- ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) 140
- ٢. امت اسلامی و خطر سهجانبه 141
- اشاره 142
- ٣. تعیین امام در احادیث پیامبر (ص) 142
- ٢-٣. حدیث منزلت 143
- ١-٣. حدیث یوم الدّار 143
- ٣-٣. نصب امام در روز غدیر 144
- ساختار دوم: سپردن کار به مردم 149
- اشاره 149
- اشاره 149
- درس چهاردهم: ساختار دوم: سپردن کار به مردم، سنت نبوی و دوازده امام، اوصاف امام 149
- ١. اجماع مسلمانان 150
- ٢. آیا شوری اساس حکومت است؟ 151
- سنت نبوی و دوازده امام 152
- اشاره 152
- اشاره 155
- الف. عصمت 155
- اشاره 155
- اوصاف امام 155
- عصمت امام در قرآن کریم 156
- ب. اعلمیت 157
- ج. برترین مردم 157
- بخش هفتم: اهل بیت (ع) 159
- اشاره 159
- اهل بیت (ع) 160
- اشاره 160
- درس پانزدهم: اهل بیت (ع) در احادیث پیامبر (ص) ، مرجعیت علمی اهلبیت (ع) 160
- اهل بیت (ع) در لغت 161
- اهل بیت: در احادیث پیامبر (ص) 161
- اشاره 162
- مرجعیت علمی اهل بیت (ع) 162
- ١. حدیث ثقلین 163
- ٢. حدیث سفینه 164
- بخش هشتم: امام مهدی منتظر (ع) 168
- اشاره 168
- درس شانزدهم: ظهور مصلح جهانی در آخر الزمان، اصل و نسب او، ولادت امام مهدی منتظر (ع) 169
- اشاره 169
- ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 169
- اصل و نسب او 170
- ولادت امام مهدی منتظر (ع) 171
- اشاره 174
- درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 174
- غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین 174
- علایم ظهور امام منتظر (ع) 176
- امام مهدی (ع) و طول عمر 176
- آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 177
- اشاره 183
- بخش نهم: صحابه و تابعین 183
- تعریف صحابه و تابعین 184
- درس هجدهم: صحابه و تابعین، تأثیر همنشینی در جانها، انواع صحابه در قرآن 184
- صحابه و تابعین 184
- اشاره 184
- تأثیر همنشینی در جانها 185
- انواع صحابه در قرآن 188
- اشاره 188
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 189
- ج. خیانت به سبب آمیزش پنهانی 190
- ب. پیامبر (ص) را در حال سخنرانی ترک کردن 190
- د. فاسقی فریبکار 191
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنایم 192
- ح. فرار از جنگ 193
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر (ص) 194
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 195
- درس نوزدهم: سنت نبوی و عدالت صحابه، موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست، صحابه در آیینه تاریخ 198
- اشاره 198
- اشاره 198
- سنت نبوی و عدالت صحابه 198
- الف. سردسته گروه تبهکار 198
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر (ص) برای آوردن قلم و دوات 199
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر (ص) 200
- اشاره 201
- الف. همه آمرزیدهاند مگر. . . 201
- موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست 201
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 202
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت میجویم 202
- ه. نماز نخواندن پیامبر (ص) بر یکی از صحابه 203
- و. خبر دادن پیامبر (ص) از فرجام سیاه بعضی صحابه 203
- ز. صحابی قصاص میشود 204
- صحابه در آیینه تاریخ 204
- اشاره 207
- بخش دهم: وضو و نماز 207
- درس بیستم: وضو 208
- اشاره 208
- وضو و کیفیت شستن دستها 208
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 210
- اشاره 211
- سبب اختلاف چیست؟ 211
- ١. اختلاف قرائت 212
- ٢. تمسّک به روایاتِ نسخ شده شستن 212
- ٣. اشاعه شستن از طرف حکومت 213
- مسح بر پا در احادیث نبوی 215
- صحابه و تابعین و مسح پاها 217
- درس بیست و یکم: اذان و اقامه 221
- اذان و اقامه 221
- اشاره 221
- اشاره 221
- اول. چگونگی تشریع اذان 222
- دوم: بخشهای اذان و اقامه 225
- اشاره 225
- بخشهای اقامه 226
- سوم: جزء بودنِ «حَی عَلی خَیرِالْعَمَلِ» در اذان 226
- چهارم: تثویب (الصّلاة خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 228
- سخن بزرگان درباره «الصلاة خیر من النوم» 229
- دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 233
- اشاره 233
- درس بیست و دوم: دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ و جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 233
- اشاره 233
- ١. حدیث ابوحمید ساعدی 234
- ٢. حدیث حمّاد بن عیسی 235
- ٣. روایت قاضی ابوحنیفه 238
- روایات ائمه اهل بیت (ع) 238
- اشاره 239
- جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 239
- ١. بسم الله، جزء فاتحه 240
- ٢. سبع المثانی همان سوره فاتحه است 242
- ٣. لزوم بلند گفتن بسم الله 244
- گفتن «آمین» پس از حمد 249
- درس بیست و سوم: گفتن «آمین» پس از حمد، قنوت در رکعت دوم، سجده بر زمین 249
- اشاره 249
- قنوت در رکعت دوم 251
- سجده بر زمین 251
- اشاره 251
- ١. اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده میشود 252
- ٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او 254
- سجده بر لباس به خاطر عذر 257
- مرحله دوم: رخصت سجده بر حصیر و سجاده حصیری 257
- راز استفاده از تربت پاک 258
- حاصل بحث 258
- اشاره 263
- درس بیست و چهارم: نشستن پس از سجده دوم، جمع بین دو نماز 263
- نشستن پس از سجده دوم 263
- جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 264
- قرآن و جمع بین دو نماز 267
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 268
درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع)
اشاره
هدفهای آموزشی
انتظار میرود با مطالعه این درس:
-نمونههایی از وقوع غیبت موقت در میان اولیای خداوند را توضیح دهیم.
-علل غیبت امام منتظر (ع) را شرح دهیم.
-با نشانههای کلی ظهور حضرت آشنا شویم.
-آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) را شرح دهیم.
در این درس به نمونههایی از وقوع غیبت موقت در میان اولیای الهی میپردازیم و دلایلی از علت غیبت امام منتظر (ع) را شرح خواهیم داد سپس به ذکر دو نوع نشانههای کلی ظهور حضرت میپردازیم و در نهایت آثار سازنده وجود حضرت را شرح خواهیم داد.
غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین
علّت غیبت امام مهدی (ع) از اسرار الهی است که به حقیقت آن نمیتوانیم پی ببریم. برای غیبت موقّت، نمونههایی از زندگی اولیای خدا در گذشته و امتهای پیشین وجود دارد. مثلاً موسای کلیم (ع) چهل روز