- دیباچه 1
- بخش اوّل: شیعه و تشیّع 4
- اشاره 4
- درس اول: شیعه در لغت و اصطلاح، واژه شیعه در قرآن و حدیث 5
- اشاره 5
- «شیعه» در لغت و اصطلاح 5
- واژه شیعه در قرآن و حدیث 7
- پیدایش مذهب شیعه 11
- اشاره 11
- درس دوم: پیدایش مذهب شیعه 11
- حدیث آغاز دعوت 12
- بیان فضایل علی (ع) 12
- حدیث منزلت 13
- اعلان برائت از مشرکین 13
- حدیث غدیر 14
- اشاره 20
- درس سوم: فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- فرضیه نخست: تشیع، ساخته و پرداخته عبدالله بن سبا 21
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 22
- فرضیه دوم: رنگ و ریشه ایرانی تشیع 24
- بخش دوم: اصول اعتقادی 29
- اشاره 29
- اصول اعتقادی 30
- درس چهارم: انواع توحید، صفات ذات و صفات فعل، صفات ثبوتیه و صفات سلبیه 30
- اشاره 30
- توحید در صفات 31
- توحید ذاتی 31
- توحید در آفرینش 32
- توحید در ربوبیت 33
- توحید در حاکمیت 35
- توحید در عبادت 36
- صفات ثبوتیه و سلبیه 37
- صفات ذات و صفات فعل 37
- اشاره 40
- قضا و قدر 40
- درس پنجم: قضا و قدر، انسان موجود مختار، ضرورت نبوّت عامّه وخاصه، معاد و قیامت 40
- انسان، موجود مختار 41
- صفات انبیا 42
- نبوّت خاصّه 42
- ضرورت نبوّت عامّه 42
- معاد و قیامت 43
- بخش سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 46
- اشاره 46
- معیار توحید و شرک در عبادت 47
- درس ششم: معیار توحید و شرک در عبادت، استعانت از غیر خداوند، درخواست شفاعت از مأذونان، توسّل به پیامبر (ص) و اولیا، نذر برای اولیا و تبرّک به آثار آنها 47
- اشاره 47
- استعانت از غیر خداوند 50
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 53
- درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 53
- اشاره 53
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 55
- اشاره 55
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 56
- دسته دوّم: نفی صلاحیت بتها برای شفاعت 56
- دسته سوّم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 57
- دسته چهارم: شفاعت به اذن خدا 57
- سوم: محدوده شفاعت 58
- چهارم: شفاعتطلبی از پیامبر (ص) و اولیا که مأذون در شفاعتند 60
- توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 62
- اول: توسل به خود پیامبر (ص) و قداست و شخصیت او 62
- اشاره 62
- دوم: توسّل به حق پیامبر (ص) و پیامبران و صالحان 66
- سوم: توسل به دعای پیامبر (ص) و صالحان پس از مرگ 67
- نذر برای اولیا 68
- تبرّک به آثار اولیا 69
- اشاره 69
- ٢. پیراهن یوسف و بینایی یعقوب (ع) 70
- ١. تبرّک به مقام ابراهیم (ع) 70
- ٣. تبرّک به جایگاه اصحاب کهف 71
- زیارت قبور 77
- درس هفتم: زیارت قبور، بنای بر قبور، بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها و گریه بر مرده 77
- اشاره 77
- زیارت قبر پیامبر (ص) 78
- بنای بر قبور 80
- بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 81
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 82
- گریه بر مرده 84
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده بر اثر گریه بستگان 87
- اشاره 90
- بخش چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 90
- درس هشتم: جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه، مصونیت قرآن از تحریف، تحریف در لغت و اصطلاح، امتناع راهیابی تحریف به قرآن 91
- اشاره 91
- مصونیت قرآن از تحریف 91
- جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه 91
- تحریف در لغت و اصطلاح 92
- امتناع راهیابی تحریف به قرآن 94
- اشاره 98
- گواهی قرآن به عدم تحریف - آیه حفظ 98
- درس نهم: گواهی قرآن به عدم تحریف و گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 98
- آیه نفی باطل 99
- گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 100
- آیه جمع و قرائت قرآن 100
- ١. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 100
- اشاره 100
- آیه حفظ 102
- ٢. حدیث ثقلین 102
- آیه نفی باطل 103
- آیه جمع و قرائت قرآن 103
- درس دهم: شیعه و مصونیت قرآن از تحریف، دو شبهه پیرامون تحریف، تاریخ گردآوری قرآن کریم 104
- شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 104
- اشاره 104
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 107
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 107
- دو شبهه پیرامون تحریف 107
- تاریخ گردآوری قرآن کریم 108
- اشاره 108
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 111
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 111
- بخش پنجم: بدعت در قرآن و حدیث 113
- اشاره 113
- بدعت در لغت و اصطلاح 114
- اشاره 114
- درس یازدهم: بدعت در لغت و اصطلاح، بدعتگذاری در تعریف بدعت، عوامل پیدایش بدعت 114
- بدعتگذاری در تعریف بدعت 116
- عوامل پیدایش بدعت 117
- بدعت نیکو، بدعت زشت 120
- درس دوازدهم: بدعت نیکو و بدعت زشت 120
- اشاره 120
- اشاره 120
- الف. تقیه هنگام ترس بر جان و مال 121
- ب. ازدواج موقت 123
- ج. بداء، یا تغییر سرنوشت با کارهای نیک و بد 124
- اشاره 126
- د. خمس در قرآن و حدیث 126
- ١. وجوب خمس در معدن از باب غنیمت 128
- ٢. خمس در سود کسب 130
- ه. رجعت 133
- اشاره 137
- بخش ششم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 137
- نقش امامت نزد شیعه امامیه 138
- اشاره 138
- درس سیزدهم: نقش امامت نزد شیعه امامیه، ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 138
- ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- ١. محال بودن رها کردن امت بدون پیشوا 140
- ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- ٢. امت اسلامی و خطر سهجانبه 141
- ٣. تعیین امام در احادیث پیامبر (ص) 142
- اشاره 142
- ٢-٣. حدیث منزلت 143
- ١-٣. حدیث یوم الدّار 143
- ٣-٣. نصب امام در روز غدیر 144
- اشاره 149
- ساختار دوم: سپردن کار به مردم 149
- درس چهاردهم: ساختار دوم: سپردن کار به مردم، سنت نبوی و دوازده امام، اوصاف امام 149
- اشاره 149
- ١. اجماع مسلمانان 150
- ٢. آیا شوری اساس حکومت است؟ 151
- سنت نبوی و دوازده امام 152
- اشاره 152
- الف. عصمت 155
- اشاره 155
- اوصاف امام 155
- اشاره 155
- عصمت امام در قرآن کریم 156
- ج. برترین مردم 157
- ب. اعلمیت 157
- اشاره 159
- بخش هفتم: اهل بیت (ع) 159
- اشاره 160
- درس پانزدهم: اهل بیت (ع) در احادیث پیامبر (ص) ، مرجعیت علمی اهلبیت (ع) 160
- اهل بیت (ع) 160
- اهل بیت: در احادیث پیامبر (ص) 161
- اهل بیت (ع) در لغت 161
- اشاره 162
- مرجعیت علمی اهل بیت (ع) 162
- ١. حدیث ثقلین 163
- ٢. حدیث سفینه 164
- اشاره 168
- بخش هشتم: امام مهدی منتظر (ع) 168
- ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 169
- درس شانزدهم: ظهور مصلح جهانی در آخر الزمان، اصل و نسب او، ولادت امام مهدی منتظر (ع) 169
- اشاره 169
- اصل و نسب او 170
- ولادت امام مهدی منتظر (ع) 171
- غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین 174
- درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 174
- اشاره 174
- علایم ظهور امام منتظر (ع) 176
- امام مهدی (ع) و طول عمر 176
- آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 177
- اشاره 183
- بخش نهم: صحابه و تابعین 183
- درس هجدهم: صحابه و تابعین، تأثیر همنشینی در جانها، انواع صحابه در قرآن 184
- صحابه و تابعین 184
- اشاره 184
- تعریف صحابه و تابعین 184
- تأثیر همنشینی در جانها 185
- انواع صحابه در قرآن 188
- اشاره 188
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 189
- ج. خیانت به سبب آمیزش پنهانی 190
- ب. پیامبر (ص) را در حال سخنرانی ترک کردن 190
- د. فاسقی فریبکار 191
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنایم 192
- ح. فرار از جنگ 193
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر (ص) 194
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 195
- الف. سردسته گروه تبهکار 198
- اشاره 198
- درس نوزدهم: سنت نبوی و عدالت صحابه، موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست، صحابه در آیینه تاریخ 198
- اشاره 198
- سنت نبوی و عدالت صحابه 198
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر (ص) برای آوردن قلم و دوات 199
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر (ص) 200
- الف. همه آمرزیدهاند مگر. . . 201
- موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست 201
- اشاره 201
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت میجویم 202
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 202
- و. خبر دادن پیامبر (ص) از فرجام سیاه بعضی صحابه 203
- ه. نماز نخواندن پیامبر (ص) بر یکی از صحابه 203
- صحابه در آیینه تاریخ 204
- ز. صحابی قصاص میشود 204
- بخش دهم: وضو و نماز 207
- اشاره 207
- اشاره 208
- وضو و کیفیت شستن دستها 208
- درس بیستم: وضو 208
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 210
- سبب اختلاف چیست؟ 211
- اشاره 211
- ٢. تمسّک به روایاتِ نسخ شده شستن 212
- ١. اختلاف قرائت 212
- ٣. اشاعه شستن از طرف حکومت 213
- مسح بر پا در احادیث نبوی 215
- صحابه و تابعین و مسح پاها 217
- اذان و اقامه 221
- اشاره 221
- اشاره 221
- درس بیست و یکم: اذان و اقامه 221
- اول. چگونگی تشریع اذان 222
- اشاره 225
- دوم: بخشهای اذان و اقامه 225
- بخشهای اقامه 226
- سوم: جزء بودنِ «حَی عَلی خَیرِالْعَمَلِ» در اذان 226
- چهارم: تثویب (الصّلاة خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 228
- سخن بزرگان درباره «الصلاة خیر من النوم» 229
- درس بیست و دوم: دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ و جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 233
- دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 233
- اشاره 233
- اشاره 233
- ١. حدیث ابوحمید ساعدی 234
- ٢. حدیث حمّاد بن عیسی 235
- ٣. روایت قاضی ابوحنیفه 238
- روایات ائمه اهل بیت (ع) 238
- جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 239
- اشاره 239
- ١. بسم الله، جزء فاتحه 240
- ٢. سبع المثانی همان سوره فاتحه است 242
- ٣. لزوم بلند گفتن بسم الله 244
- گفتن «آمین» پس از حمد 249
- اشاره 249
- درس بیست و سوم: گفتن «آمین» پس از حمد، قنوت در رکعت دوم، سجده بر زمین 249
- سجده بر زمین 251
- اشاره 251
- قنوت در رکعت دوم 251
- ١. اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده میشود 252
- ٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او 254
- سجده بر لباس به خاطر عذر 257
- مرحله دوم: رخصت سجده بر حصیر و سجاده حصیری 257
- راز استفاده از تربت پاک 258
- حاصل بحث 258
- درس بیست و چهارم: نشستن پس از سجده دوم، جمع بین دو نماز 263
- اشاره 263
- نشستن پس از سجده دوم 263
- جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 264
- قرآن و جمع بین دو نماز 267
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 268
برای جلوگیری از کشته شدن پیش از تحقق آن هدف مورد انتظار است.
در روایات، جهات دیگری هم برای غیبت او ذکر شده است، همچون آزمایش و امتحان مردم در عصر غیبت، تا معلوم شود تا چه حدّ در راه ایمان و اعتقاد، ثابتقدم واستوارند.(1)
امام مهدی (ع) و طول عمر
امام مهدی (ع) در سال ٢۵۵ هجری متولد شد. بنا براین عمر او هماکنون بیش از یازده قرن است. پذیرش این عمر طولانی با توجه به قدرت مطلقه خداوند، هیچ مشکل نیست. آنان که طول عمر امام زمان را مشکلی در راه اعتقاد به وجودش میشمارند، از قدرت نامتناهی خداوند غافلند.
افزون بر این که در امتهای پیشین، دراز عمرهای بسیاری بوده که قرآن کریم هم از آنان یاد کرده است. قرآن میگوید: نوح در میان قوم خود نهصد و پنجاه سال زیست.(2)دانش امروز سعی میکند که مشکل طول عمر انسان را از راههای علمی و درمانی و بهداشتی حل کند. اگر موانع طول عمر انسان برطرف شود، انسان میتواند مدتی طولانی عمر کند. خداوند میتواند عمر هر کس را که بخواهد تا روز قیامت دراز کند.
علایم ظهور امام منتظر (ع)
هیچ کس وقت ظهور امام مهدی (ع) را نمیداند. این حقیقت، مثل
1- ر. ک: بحار الأنوار، ج ۵٢، ص ١٠٢، ١١٣، ١١۴، باب التمحیص والنهی عن التوقیت.
2- عنکبوت: ١۴.