- دیباچه 1
- بخش اوّل: شیعه و تشیّع 4
- اشاره 4
- اشاره 5
- درس اول: شیعه در لغت و اصطلاح، واژه شیعه در قرآن و حدیث 5
- «شیعه» در لغت و اصطلاح 5
- واژه شیعه در قرآن و حدیث 7
- پیدایش مذهب شیعه 11
- درس دوم: پیدایش مذهب شیعه 11
- اشاره 11
- بیان فضایل علی (ع) 12
- حدیث آغاز دعوت 12
- اعلان برائت از مشرکین 13
- حدیث منزلت 13
- حدیث غدیر 14
- فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- اشاره 20
- درس سوم: فرضیههای موهوم پیرامون پیدایش شیعه 20
- فرضیه نخست: تشیع، ساخته و پرداخته عبدالله بن سبا 21
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 22
- فرضیه دوم: رنگ و ریشه ایرانی تشیع 24
- اشاره 29
- بخش دوم: اصول اعتقادی 29
- درس چهارم: انواع توحید، صفات ذات و صفات فعل، صفات ثبوتیه و صفات سلبیه 30
- اصول اعتقادی 30
- اشاره 30
- توحید ذاتی 31
- توحید در صفات 31
- توحید در آفرینش 32
- توحید در ربوبیت 33
- توحید در حاکمیت 35
- توحید در عبادت 36
- صفات ثبوتیه و سلبیه 37
- صفات ذات و صفات فعل 37
- قضا و قدر 40
- اشاره 40
- درس پنجم: قضا و قدر، انسان موجود مختار، ضرورت نبوّت عامّه وخاصه، معاد و قیامت 40
- انسان، موجود مختار 41
- نبوّت خاصّه 42
- ضرورت نبوّت عامّه 42
- صفات انبیا 42
- معاد و قیامت 43
- اشاره 46
- بخش سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 46
- اشاره 47
- معیار توحید و شرک در عبادت 47
- درس ششم: معیار توحید و شرک در عبادت، استعانت از غیر خداوند، درخواست شفاعت از مأذونان، توسّل به پیامبر (ص) و اولیا، نذر برای اولیا و تبرّک به آثار آنها 47
- استعانت از غیر خداوند 50
- درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 53
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 53
- اشاره 53
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 55
- اشاره 55
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 56
- دسته دوّم: نفی صلاحیت بتها برای شفاعت 56
- دسته سوّم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 57
- دسته چهارم: شفاعت به اذن خدا 57
- سوم: محدوده شفاعت 58
- چهارم: شفاعتطلبی از پیامبر (ص) و اولیا که مأذون در شفاعتند 60
- توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 62
- اشاره 62
- اول: توسل به خود پیامبر (ص) و قداست و شخصیت او 62
- دوم: توسّل به حق پیامبر (ص) و پیامبران و صالحان 66
- سوم: توسل به دعای پیامبر (ص) و صالحان پس از مرگ 67
- نذر برای اولیا 68
- تبرّک به آثار اولیا 69
- اشاره 69
- ٢. پیراهن یوسف و بینایی یعقوب (ع) 70
- ١. تبرّک به مقام ابراهیم (ع) 70
- ٣. تبرّک به جایگاه اصحاب کهف 71
- درس هفتم: زیارت قبور، بنای بر قبور، بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها و گریه بر مرده 77
- اشاره 77
- زیارت قبور 77
- زیارت قبر پیامبر (ص) 78
- بنای بر قبور 80
- بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 81
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 82
- گریه بر مرده 84
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده بر اثر گریه بستگان 87
- بخش چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 90
- اشاره 90
- جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه 91
- اشاره 91
- مصونیت قرآن از تحریف 91
- درس هشتم: جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیه، مصونیت قرآن از تحریف، تحریف در لغت و اصطلاح، امتناع راهیابی تحریف به قرآن 91
- تحریف در لغت و اصطلاح 92
- امتناع راهیابی تحریف به قرآن 94
- اشاره 98
- درس نهم: گواهی قرآن به عدم تحریف و گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 98
- گواهی قرآن به عدم تحریف - آیه حفظ 98
- آیه نفی باطل 99
- ١. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 100
- آیه جمع و قرائت قرآن 100
- گواهی روایات بر مصونیت قرآن از تحریف 100
- اشاره 100
- ٢. حدیث ثقلین 102
- آیه حفظ 102
- آیه جمع و قرائت قرآن 103
- آیه نفی باطل 103
- درس دهم: شیعه و مصونیت قرآن از تحریف، دو شبهه پیرامون تحریف، تاریخ گردآوری قرآن کریم 104
- شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 104
- اشاره 104
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 107
- دو شبهه پیرامون تحریف 107
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 107
- اشاره 108
- تاریخ گردآوری قرآن کریم 108
- شبهه دوم: مصحف فاطمه (س) 111
- شبهه اول: وجود مصحف علی (ع) 111
- اشاره 113
- بخش پنجم: بدعت در قرآن و حدیث 113
- بدعت در لغت و اصطلاح 114
- اشاره 114
- درس یازدهم: بدعت در لغت و اصطلاح، بدعتگذاری در تعریف بدعت، عوامل پیدایش بدعت 114
- بدعتگذاری در تعریف بدعت 116
- عوامل پیدایش بدعت 117
- بدعت نیکو، بدعت زشت 120
- اشاره 120
- درس دوازدهم: بدعت نیکو و بدعت زشت 120
- اشاره 120
- الف. تقیه هنگام ترس بر جان و مال 121
- ب. ازدواج موقت 123
- ج. بداء، یا تغییر سرنوشت با کارهای نیک و بد 124
- اشاره 126
- د. خمس در قرآن و حدیث 126
- ١. وجوب خمس در معدن از باب غنیمت 128
- ٢. خمس در سود کسب 130
- ه. رجعت 133
- بخش ششم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 137
- اشاره 137
- اشاره 138
- نقش امامت نزد شیعه امامیه 138
- درس سیزدهم: نقش امامت نزد شیعه امامیه، ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 138
- ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر (ص) 140
- ١. محال بودن رها کردن امت بدون پیشوا 140
- ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) 140
- اشاره 140
- اشاره 140
- ٢. امت اسلامی و خطر سهجانبه 141
- اشاره 142
- ٣. تعیین امام در احادیث پیامبر (ص) 142
- ١-٣. حدیث یوم الدّار 143
- ٢-٣. حدیث منزلت 143
- ٣-٣. نصب امام در روز غدیر 144
- درس چهاردهم: ساختار دوم: سپردن کار به مردم، سنت نبوی و دوازده امام، اوصاف امام 149
- اشاره 149
- ساختار دوم: سپردن کار به مردم 149
- اشاره 149
- ١. اجماع مسلمانان 150
- ٢. آیا شوری اساس حکومت است؟ 151
- اشاره 152
- سنت نبوی و دوازده امام 152
- الف. عصمت 155
- اوصاف امام 155
- اشاره 155
- اشاره 155
- عصمت امام در قرآن کریم 156
- ب. اعلمیت 157
- ج. برترین مردم 157
- بخش هفتم: اهل بیت (ع) 159
- اشاره 159
- درس پانزدهم: اهل بیت (ع) در احادیث پیامبر (ص) ، مرجعیت علمی اهلبیت (ع) 160
- اشاره 160
- اهل بیت (ع) 160
- اهل بیت: در احادیث پیامبر (ص) 161
- اهل بیت (ع) در لغت 161
- مرجعیت علمی اهل بیت (ع) 162
- اشاره 162
- ١. حدیث ثقلین 163
- ٢. حدیث سفینه 164
- اشاره 168
- بخش هشتم: امام مهدی منتظر (ع) 168
- اشاره 169
- درس شانزدهم: ظهور مصلح جهانی در آخر الزمان، اصل و نسب او، ولادت امام مهدی منتظر (ع) 169
- ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 169
- اصل و نسب او 170
- ولادت امام مهدی منتظر (ع) 171
- درس هفدهم: غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین، امام مهدی (ع) و طول عمر، علایم ظهور امام منتظر (ع) ، آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 174
- اشاره 174
- غیبت بعضی از پیامبران در امتهای پیشین 174
- علایم ظهور امام منتظر (ع) 176
- امام مهدی (ع) و طول عمر 176
- آثار سازنده وجود امام منتظر (ع) 177
- اشاره 183
- بخش نهم: صحابه و تابعین 183
- تعریف صحابه و تابعین 184
- صحابه و تابعین 184
- اشاره 184
- درس هجدهم: صحابه و تابعین، تأثیر همنشینی در جانها، انواع صحابه در قرآن 184
- تأثیر همنشینی در جانها 185
- انواع صحابه در قرآن 188
- اشاره 188
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 189
- ب. پیامبر (ص) را در حال سخنرانی ترک کردن 190
- ج. خیانت به سبب آمیزش پنهانی 190
- د. فاسقی فریبکار 191
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنایم 192
- ح. فرار از جنگ 193
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر (ص) 194
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 195
- اشاره 198
- اشاره 198
- درس نوزدهم: سنت نبوی و عدالت صحابه، موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست، صحابه در آیینه تاریخ 198
- الف. سردسته گروه تبهکار 198
- سنت نبوی و عدالت صحابه 198
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر (ص) برای آوردن قلم و دوات 199
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر (ص) 200
- اشاره 201
- الف. همه آمرزیدهاند مگر. . . 201
- موضع پیامبر (ص) نسبت به صحابه ناشایست 201
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 202
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت میجویم 202
- و. خبر دادن پیامبر (ص) از فرجام سیاه بعضی صحابه 203
- ه. نماز نخواندن پیامبر (ص) بر یکی از صحابه 203
- ز. صحابی قصاص میشود 204
- صحابه در آیینه تاریخ 204
- بخش دهم: وضو و نماز 207
- اشاره 207
- وضو و کیفیت شستن دست‌ها 208
- درس بیستم: وضو 208
- اشاره 208
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 210
- سبب اختلاف چیست؟ 211
- اشاره 211
- ٢. تمسّک به روایاتِ نسخ شده شستن 212
- ١. اختلاف قرائت 212
- ٣. اشاعه شستن از طرف حکومت 213
- مسح بر پا در احادیث نبوی 215
- صحابه و تابعین و مسح پاها 217
- اشاره 221
- درس بیست و یکم: اذان و اقامه 221
- اشاره 221
- اذان و اقامه 221
- اول. چگونگی تشریع اذان 222
- اشاره 225
- دوم: بخشهای اذان و اقامه 225
- سوم: جزء بودنِ «حَی عَلی خَیرِالْعَمَلِ» در اذان 226
- بخشهای اقامه 226
- چهارم: تثویب (الصّلاة خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 228
- سخن بزرگان درباره «الصلاة خیر من النوم» 229
- دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 233
- درس بیست و دوم: دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ و جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 233
- اشاره 233
- اشاره 233
- ١. حدیث ابوحمید ساعدی 234
- ٢. حدیث حمّاد بن عیسی 235
- ٣. روایت قاضی ابوحنیفه 238
- روایات ائمه اهل بیت (ع) 238
- اشاره 239
- جزء بودن بسم الله و آشکار گفتن آن 239
- ١. بسم الله، جزء فاتحه 240
- ٢. سبع المثانی همان سوره فاتحه است 242
- ٣. لزوم بلند گفتن بسم الله 244
- درس بیست و سوم: گفتن «آمین» پس از حمد، قنوت در رکعت دوم، سجده بر زمین 249
- اشاره 249
- گفتن «آمین» پس از حمد 249
- اشاره 251
- قنوت در رکعت دوم 251
- سجده بر زمین 251
- ١. اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده میشود 252
- ٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او 254
- مرحله دوم: رخصت سجده بر حصیر و سجاده حصیری 257
- سجده بر لباس به خاطر عذر 257
- حاصل بحث 258
- راز استفاده از تربت پاک 258
- نشستن پس از سجده دوم 263
- اشاره 263
- درس بیست و چهارم: نشستن پس از سجده دوم، جمع بین دو نماز 263
- جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 264
- قرآن و جمع بین دو نماز 267
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 268
درس بیستم: وضو
اشاره
هدف‌های آموزشی
انتظار می‌رود با مطالعه این درس:
-با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم کیفیت شستن دست و مسح پاها را در وضو تشریح کنیم.
-دلایل احتمالی بروز اختلاف در خصوص وضو را شرح دهیم.
-با احادیث در خصوص وضو آشنا شویم.
در این درس به مبحث وضو خواهیم پرداخت به طوری که در ابتدا با ذکر آیه‌ای از قرآن کیفیت شستن دست و مسح پاها را بیان می‌کنیم سپس دلایل احتمالی بروز اختلاف در خصوص وضو را شرح می‌دهیم و در نهایت با ذکر احادیثی در خصوص وضو و بیان آنچه صحابه و تابعین گفته‌اند درستی مسح پاها را اثبات خواهیم کرد.
وضو و کیفیت شستن دست‌ها
آیه وضو نازل شد تا چگونگی وضو و تیمم را به امت بیاموزد. مخاطبان آن، همه مسلمانان در طول قرون تا روز قیامت‌اند. چنین آیه‌ای باید کاملاً روشن باشد تا همه، دور و نزدیک و صحابی و غیرصحابی از آن بهره ببرند. پس از دو جهت باید آیه بررسی شود: