درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه صفحه 213

نمی‌شناختند به آیه منسوخ عمل کردند و اختلاف پدید آوردند، غافل از آن‌که در این مورد باید به قرآن و به آیه‌ای که ناسخ سنت است عمل کند.

ابن جریر از انس نقل کرده است: قرآن بر مسح نازل شده و سنت بر شستن.(1)مقصود او از سنت، عمل پیامبر (ص) پیش از نزول قرآن است و روشن است که قرآن، حاکم و ناسخ است. ابن عباس نیز گفته است: مردم به شستن عمل می‌کنند، ولی من در کتاب خدا جز مسح نمی‌یابم. (2)اینگونه می‌توان میان آنچه از عمل پیامبر (ص) نقل شده یعنی شستن و ظاهر آیه‌ای که مسح را می‌گوید جمع کرد و گفت که شستن پیش از نزول آیه بوده است.

٣. اشاعه شستن از طرف حکومت

حاکمان اصرار بر شستن پاها به جای مسح داشتند و مردم را به آن وادار می‌کردند، چرا که زیر پاها کثیف بود و بخش عمده‌ای از مردم پابرهنه بودند، به نظرشان بهتر این آمد که به جای مسح، پاها را بشویند. این نکته در برخی نقل‌ها آمده است، از جمله:

١. ابن جریر از حمید نقل می‌کند ما نزد موسی بن انس بودیم که گفت: ای اباحمزه! روزی در اهواز همراه حجاج بودیم، خطبه خواند و یاد از وضو کرد و گفت: صورت‌ها و دست‌هایتان را بشویید و سرها و پاها را مسح کنید، از آدمیزاد، هیچ جایش همچون کف پا آلوده نیست، زیر و روی پا و پشتِ آن را بشویید.