درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه صفحه 240

بسمله، مرز میان اسلام و شرک و وجه تمایز مؤمن و کافر است و مسلمان در هیچ جا از آن جدا نمی‌شود.

١. بسم الله، جزء فاتحه

بسمله جزئی از سوره فاتحه است. چند نکته بر آن دلالت می‌کند:

اول: شافعی با سند خود روایت کرده که معاویه به مدینه آمد و در آن‌جا نماز خواند و بسم الله نخواند و هنگام رفتن به رکوع و سجود هم تکبیر نگفت. چون سلام نماز را گفت، مهاجران و انصار ندا دادند: ای معاویه، از نماز دزدیدی، بسم الله کو؟ تکبیر هنگام رکوع و سجود کو؟ سپس نماز را همراه بسم الله و تکبیر دوباره خواند.

شافعی گوید: معاویه حاکمی نیرومند و با شوکت بود و اگر آشکار گفتن بسم الله نزد همه مهاجران و انصار امری ثابت نبود، نمی‌توانستند به سبب نگفتن بسم الله به او اعتراض‌کنند.(1)

دوم: حاکم از ام‌سلمه روایت کرده که پیامبر خدا (ص) در نماز، بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ خواند و آن را یک آیه حساب کرد، اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ را آیه دوم، اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ را سوم، مٰالِکِ یَوْمِ اَلدِّینِ را چهارم، و همچنین إِیّٰاکَ نَعْبُدُ وَ إِیّٰاکَ نَسْتَعِینُ را آیه پنجم و انگشتانش را جمع کرد.(2)

سوم: حاکم از نعیم مجمر نقل کرده است: پشت سر ابوهریره بودم، بسم الله را با سوره حمد خواند تا رسید به ولا الضالین، گفت: آمین، مردم