درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه صفحه 254

موحّدی که می‌خواهد تا نهایت مراتب بندگی را ابراز کند، برای خدای سبحان خضوع و سجود می‌کند و پیشانی بر خاک و سنگ و سنگریزه می‌نهد، تا با این کار، خاکساری و بی‌قدری خود را اظهار کند؛ سجده کننده بر تربت، آن را نمی‌پرستد، بلکه با سجود بر آن در پیشگاه خدا کرنش می‌کند و کسی که این را درک نکند کودن است و همه نمازگزاران را مشرک خواهد پنداشت و طبق این نگاه، باید آن‌که بر فرش و پارچه و جز این‌ها سجده می‌کند نیز عبادتگر این‌ها باشد. شگفتا!

٢. سنت در سجود، در زمان پیامبر (ص) و پس از او

پیامبر اکرم (ص) و اصحاب او مدّتی طولانی بر زمین سجده می‌کردند و سختی زمین ریگزار و غبار خاک و رطوبت گِل را سال‌ها تحمّل می‌کردند و آن روز کسی بر پارچه و گوشه عمامه یا بر حصیر و بوریا سجده نکرد. نهایت کاری که برای آزرده نشدن پیشانی می‌کردند، آن بود که با دست‌هایشان سنگریزه‌ها را کمی خنک می‌کردند، آن‌گاه پیشانی بر آن می‌نهادند.

پس دو مرحله بر مسلمانان در آن زمان گذشته است:

١. مرحله‌ای که بر مسلمانان واجب بود تنها بر زمین، با انواع مختلفش سجده کنند، مثل خاک و رمل و حصیر و گل و اجازه‌ای برای غیر آن نبود.

٢. مرحله‌ای که رخصت داده شد بر گیاهان زمین مثل بوریا و حصیر سجده کنند، به جهت آسان‌سازی و رفع مشقّت، و بیش از این آن‌گونه