یک گام تا خدا : مباحثی پیرامون تکبر و خودخواهی صفحه 365

قحطی واقعاً آدم می کشتند، بچه های خود را می خوردند. این مطالب در تاریخ ثبت شده است. یعنی آدم گرسنه هیچ چیز نمی فهمد. انسان اگر معاش نداشته باشد، معاد هم ندارد. به هیچ کس رحم نمی کند. اگر غذا به ما نرسد، برای بیچارگی ما کافی است.

می گوید: من را پر کن وگرنه تو را مفتضح می کنم. وقتی آن را پر می کنی، می گوید: من را خالی کن وگرنه تو را مفتضح می کنم. یعنی اگر کسی حبس بول شود، یا مشکل دفع مزاجی داشته باشد، تمام میکروب ها و آلودگی ها در وجود او جمع می شود. انسان از خود هیچ ندارد.

به حول و قوه خداوند

ذکر «لَا حَولَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللهِ العَلِیَّ العَظِیمِ» معانی بسیار بلندی دارد. از امام باقر علیه السلام در بیان معنای این ذکر پرسیدند. حضرت فرمودند:

مَعناهُ لَا حَولَ لَنَا عَن مَعصِیَهِ اللهِ اِلّا بِعَونِ اللهِ وَ لَا قُوَّهَ لَنَا عَلَی طَاعَهِ اللهِ إِلَّا بِتَوفیقِ اللهِ عزّ وجلّ؛(1) معنای آن این است که هیچ تحول و انصرافی از معصیت خداوند برای ما نیست، مگر به کمک خداوند. و هیچ نیرو و توانی بر انجام اطاعت خداوند برای ما نیست،

مگر به توفیق خداوند عزوجل. یعنی فکر نکن خودت می توانی گناه نکنی، در گناه نکردن هم خدا باید لطف بکند.