مجموعه مقالات قرآن و حدیث و قرآن و مستشرقان صفحه 237

تعلیم دهندگان ادعایی پیامبر صلی الله علیه و آله شکل گرفته است. وی برای تثبیت مدّعایش بر نکته تصرح می کند که «در برابر باور دینی مسلمانان یک پژوهشگر شرق شناس اساس فرضیه خود را از منابعی که مطالعه می کند، به دست می آورد. برای مثال، اسلام در خلأ و بر یک لوح سفید به وجود نیامد، بلکه در محیطی مملو از فرهنگ های باستانی چشم گشود؛ بنابراین، تأثیر محیط و فرهنگ های معاصر را نمی توان بر اسلام به تبع آن قرآن انکار کرد. برخی از فرازهای آنچه به نام قرآن می شناسیم، تفسیر (می توان گفت: مقصود ژیلو از واژه «تفسیر»، هر دو معنای آن یعنی ترجمه یا اقتباس و شرح یا توضیح می باشد) سنن و روایت های کتبی یا شفاهی ماقبل خود به شمار می رود» (Claude Gilliot, Hommage a Alfred-Louis de Premare, Aix-en-Provence, Presses Universi taires de Provence, 2011, REMMM, 129 )juillet 2011(, p. 31-56).

نقد مستند تاریخی

1. مهم ترین نقد وارد بر مستند تاریخی ژیلو، نص صریح آیه 103 سوره نحل و دیگر آیاتی است که بر وحیانی بودن قرآن کریم تأکید دارد.

2. روایات تاریخی مورد استناد ژیلیو نیز حتی با فرض معتبر بودنشان، تنها از ارتباط پیامبر با این افراد سخن می گویند نه تعلیم یافتن آن حضرت از ایشان و برخی از این از ارتباطها جز ساعتی به طول نینجامیده است حتی برخی از آنها پس از بعثت بوده است (ر. ک: معارف و خلیلی آشتیانی، مجله قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان) - شماره 19، دوره دهم پاییز و زمستان 1394).

ب) بهانه قرار دادن برخی از واژگان دخیل در قرآن

ژیلیو برخی از واژگان دخیل در قرآن را به عنوان شاهد مثال ذکر می کند تا با استفاده از آنها منبع و مصدر قرآن را وابسته به فرهنگ و زبان هایی که در محیط قرآن و در آن روزگار وجود داشته اند، معرفی کند. یکی از مهم ترین مثال هایی که در این باب به آن می پردازد، خود کلمه «قرآن» است. وی این واژه را از ریشه زبان عربی نمی داند، بلکه آن را از ریشه «قریانا» می داند (Qeryana) که از زبان سریانی به معنای «مناجات نامه» اخذ شده است.... (مصیمی، پایان نامه «بررسی اندیشه های کلود ژیلو در باره قرآن کریم، 61-60).

نقد سخن غیر عربی بودن واژه «قرآن»

استاد معرفت قدس سره درباره این موضوع که برخی از مستشرقان احتمال