پیامبر رحمت صلی الله علیه وآله تاریخ مختصر صدر اسلام صفحه 163

1- 333. سیره ابن هشام ج 4، ص 170، طبقات ج 2، ص 166، امتاع الاسماع ص 446 و483.

2- 334. توبه آیات 107الی 110.

که می گوید: روز عید قربان علی بن ابیطالب علیه السلام به پاخاست و همان چه را رسول خداصلی الله علیه وآله فرموده بود به مردم اعلام کرد(1) ناگفته نماند که موضوع فرستادن رسول خداصلی الله علیه وآله ابوبکر را برای ریاست کاروان حجّ در سال نهم و سپس فرستادن امیرالمؤمنین علی علیه السلام برای خواندن آیات اوّل سوره توبه بر مشرکان در موسم حجّ از چند جهت در میان مفسران و مورخان مورد اختلاف است:

الف - در شمار آیاتی که علی علیه السلام از رسول خداصلی الله علیه وآله گرفت و در موسم حجّ بر مشرکان خواند اختلاف است و ظاهراً کمتر از پنج آیه نگفته اند.

ب - در این که آیا علی علیه السلام طبق دستور رسول خداصلی الله علیه وآله آیات سوره توبه را در مکّه بر مشرکان خواند یا در منی، نقل ها مختلف است.

ج - در اینکه آیا آیات سوره توبه نازل شده بود و رسول خداصلی الله علیه وآله آنها را برای تلاوت بر مشرکان عرب به ابوبکر داده بود و بعد بر حسب نزول وحی علی علیه السلام را فرستاد تا آنها را از ابوبکر بگیرد یا این که نزول آیات پس از حرکت ابوبکر بوده است نیز اختلاف است.

د - در اینکه پس گرفتن آیات از ابوبکر پیش از حرکت وی بوده است یا بعد از حرکت نیز اختلاف است.

ه.- در این که آیا ابوبکر همچنان ریاست کاروان حجّ را بر عهده داشت و حجّ را به پایان برد یا اینکه علی علیه السلام برای ریاست کاروان حجّ نیز مأموریت یافت و ابوبکر از بین راه به مدینه بازگشت نیز اختلاف است. امّا حسب نظر شیخ طوسی در تفسیر تبیان رسول خداصلی الله علیه وآله ریاست کاروان حج را نیز به علی علیه السلام واگذار کرد و چون علی علیه السلام آیات سوره برائت را از ابوبکر گرفت، ابوبکر به مدینه بازگشت و به رسول خداصلی الله علیه وآله گفت مگر چیزی از