عبد صالح (باب الحوائج إلی الله حضرت قمربنی هاشم اباالفضل العبّاس) صفحه 15

أَنَّکَ مَضَیْتَ عَلَی بَصِیرَهٍ مِنْ أَمْرِکَ مُقْتَدِیاً بِالصَّالِحِینَ وَ مُتَّبِعاً لِلنَّبِیِّینَ فَجَمَعَ اللَّهُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ رَسُولِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ فِی مَنَازِلِ الْمُخْبِتِینَ فَإِنَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ».

ودروداع او گوید :

حَدَّثَنِی أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَیْنِ الْعَسْکَرِیُّ بِالْعَسْکَرِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِی حَمْزَهَ الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: ذَا وَدَّعْتَ الْعَبَّاسَ فَأْتِهِ وَ قُلْ:

«أَسْتَوْدِعُکَ اللَّهَ وَ أَسْتَرْعِیکَ وَ أَقْرَأُ عَلَیْکَ السَّلَامَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ بِکِتَابِهِ وَ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ اللَّهُمَّ اکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَهِ قَبْرِ ابْنِ أَخِی نَبِیِّکَ وَ ارْزُقْنِی زِیَارَتَهُ أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی وَ احْشُرْنِی مَعَهُ وَ مَعَ آبَائِهِ فِی الْجِنَانِ اللَّهُمَّ وَ عَرِّفْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ رَسُولِکَ وَ أَوْلِیَائِکَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَوَفَّنِی عَلَی الْإِیمَانِ بِکَ وَ التَّصْدِیقِ بِرَسُولِکَ وَ الْوَلَایَهِ لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ وُلْدِهِ وَ الْبَرَاءَهِ مِنْ عَدُوِّهِمْ فَإِنِّی قَدْ رَضِیتُ بِذَلِکَ یَا رَبِّ.»

العبد الصالح

راغب در کتاب مفردات گوید: عبودیّت، اظهار تذلّل بنده است، و عبادت ابلغ از آن است، چرا که عبادت نهایت تذلّل است، و کسی مستحق عبادت است که از خود افضال و انعام داشته باشد، و او جز خداوند متعال نیست.(1)

و اما عبادت در شرع مقدس اسلام، اخلاص در سجود و دعا و تسبیح و تکبیر و ثنا و تمجید است و نیاز به امر ندارد، چرا که عقل بالاستقلال آن را نیکو و سبب تقرّب به خداوند می داند، و غیر این ها از عبادات دیگر مانند نماز و روزه و حج و ... نیاز به امر دارد، و بدون امر و قصد اطاعت، عبادت نامیده نمی شود، بلکه نمی توان آن ها را به مولا نسبت داد.(2)

صاحب تفسیر کنزالفوائد گوید: عبودیّت به معنایی که گفته شد، عزّت و رفعت است، و هرگز ذلّت و خفّت نیست، چرا که عابد حقیقی خوب می داند که در مقابل عظمت خالق و رازق و مدبّر خود، چیزی به حساب نمی آید، و هر چه در مقابل خدای خود تواضع و اظهار ذلّت نماید، سبب عزّت و عظمت او خواهند شد، از این رو اولیای خداوند افتخار داشتند که عبد و بنده ی خداوند باشند، چنان که از امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل شده که فرمود:

«کفی بی عزّاً أن أکون لک عبداً و کفی بی فخراً أن تکون لی ربّاً»(3)یعنی همین برای عزّت و فخر من بس که من بنده تو ، وتو پروردگار منی .