خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 120

است، يعني همان طور كه آسمان هفت عدد است، زمين هم مثل آن هفت عدد است، حال بايد ديد منظور از هفت زمين چيست؟

در اين باب چند احتمال هست: اول - اين كه بگوييم منظور از هفت زمين هفت عدد از كرات آسماني است، كه ساختمانش از نوع ساختمان زميني است كه ما در آن زندگي مي‌كنيم، دوم - اين كه بگوييم منظور از آن تنها زمين خود ماست كه داراي هفت طبقه است، كه (چون طبقات پياز) روي هم قرار دارند و به تمام كره احاطه دارند و ساده‌ترين طبقاتش همين طبقه اولي است كه ما روي آن قرار داريم، سوم - اين كه بگوييم منظور از زمين‌هاي هفتگانه اقليم‌ها و قسمت‌هاي هفتگانه روي زمين است، كه (علماي جغرافي قديم) بسيط زمين را به هفت قسمت (و يا قاره) تقسيم كرده‌اند اين چند وجه وجوهي اســت كــه هـر يك طرفداراني دارد.

ظاهر جمله «يَتَنَزَّلُ الاَْمْرُ بَيْنَهُنَّ» نشان مي‌دهد كه در آيه آسمان‌ها و زمين هر دو مورد نظر است و چون منظور از امر همان امر الهي است كه در سوره «يس» آن را

حركت نزولي امر بين آسمان‌هاي هفتگانه و زمين (245)

همان كلمه ايجاد آسماني اعلام كرده است لذا در اين جا منظور از تنزل امر بين آسمانها و زمين، شروع كردن به نزول از مصدر امر به طرف آسمان‌هاست، كه از يكي به سوي ديگري نازل مي‌شود، تا به عالم ارضي برسد، تا آنچه خداي عزوجل اراده كرده تكون يابد، چه اعيان موجودات و چه آثار و چه ارزاق و چه مرگ و زندگي و چه عزت و ذلت و چــه غيـر ايــن‌ها. چنـان كـه در جــاي ديگـر قـرآن فـرمـوده اسـت:

«در هر آسماني امر آن آسمان را وحي كرد،» (12 / فصلت)

«از آسمان تا زمين تدبير امر مي‌كند، آن گاه به سوي آن عروج مي‌نمايد، در روزي كـه مقـدارش هـزار سال از سال‌هايي است كه شما مي‌شماريد.» (5 / سجده) (1)

(246) خداشناسي

تكثير و تـوزيع امر بين ملائكه برحسب وظايف آن‌ها