خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 146

تقدير خلقت (297)

نفي ظلم در خلقت

«وَ رَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُوالرَّحْمَةِ!» (133 / انعام)

آيه فوق بيان عامي است براي نفي جميع انحاء ظلم در خلقت از خداوند، توضيح اين كه ظلم كه عبارت است از به كار بستن چيزي در غير موردش و به عبارت ديگر تباه ساختن حقي كه پيوسته براي يكي از دو منظور انجام مي‌گيرد، يا براي احتياجي است كه ظالم به وجهي از وجوه داشته و با ظلم آن احتياج را رفع مي‌كند، مثلاً نفعي كه يا خودش و يا دوستش به آن محتاج است به دست مي‌آورد و يا بدان وسيله ضرري از خودش و يا از كسي كه دوستش مي‌دارد دفع مي‌كند و يا به خاطر شقاوت و قساوت قلبي است كه دارد و از رنج مظلوم و مصيبت او متأثر نمي‌شود و خداي‌سبحان از اين هر دو صفت زشت منزه است، نه احتياج به ظلم دارد چون غنيّ بالذات است و نه شقاوت و قساوت دارد چون داراي رحمت مطلقه‌اي است كه همه موجودات هر كدام به مقدار

(298) خداشناسي

قابليّت و لياقت خود از رحمت او متنعمند، پس او به احدي ظلم نمي‌كند. اين است آن معنايي كه جمله «وَ رَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُوالــرَّحْمَةِ،» بر آن دلالت مي‌كند و چنين معني مي‌دهد كه: پروردگارتو آن كسي‌است‌كه متصف است به غناي مطلقي كه آميخته به فقر واحتياج نيست و نيز متصف است به رحمت مطلقه‌اي كه تمامي موجودات را فرا گرفته است. و مقتضاي آن اين است كه او به ملاك غنايي كه دارد مي‌تواند همه شما را از بين برده و به ملاك رحمتش هر مخلوق ديگري را كه بخواهد به جاي شما بنشاند، همچنان كه به رحمتش شما را از ذرّيه قوم ديگري آفريد و آن قوم را به ملاك غنايي كه از آنان داشت از بين برده و منقرض ساخت.(1)

نفي ظلم در خلقت (299)

زيبايي خلقت