خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 158

فعل خداي‌تعالي، يعني خلقت اين عالم، از اين نظر حق است كه در ماوراي خود و بعد از انعدام خود، اثر و خلق و هدفي باقي مي‌گذارد و اگر غير اين بود و دنبال اين عالم اثري باقي نمي‌ماند، فعل خداي‌تعالي باطل بود و لابد اين عالم را به منظور رفع خستگي و سرگرمي و تسكين غم و غصّه‌ها و يا تفرج و تماشا،يا رهايي از وحشت تنهايي و امثال آن خلق كرده، ولكن از آنجايي كه خداي‌سبحان عزيز و حميد است و با داشتن عّزت هيچ

حق و هدف در آفرينش (323)

قسم ذلت و فقر و فاقه و حاجتي در ذاتش راه ندارد، مي‌فهميم كه از عمل خود يعني خلقت اين عــالم بـايـد غــرضي و هـدفي داشته باشد.(1)

اهداف فرعي و هدف اصلي و بازگشت غايي به خدا

«اَلَــمْ تَــرَ اَنَّ اللّــهَ خَلَــقَ السَّمـواتِ وَ الاَْرْضَ بِــالْحَــقِّ؟» (19 / ابـراهيـم)

هر يك از انواع موجودات اين جهان از اول پيدايش و تكونش متوجّه نتيجه و غايتي است نشان شده، كه جز رسيدن به آن غايت هدف ديگري ندارد، البته بعضي از اين انواع غايت بعض ديگر است. يعني براي اين كه ديگري از آن بهره‌مند شود به و جود آمده، مانند عناصر زمين كه گياهان از آن بهره‌مند مي‌شوند و مانند گياهان كه حيوانات از آنها انتفاع مي‌برند و اصلاً براي حيوان به وجود آمده‌اند و همچنين حيوان كه براي انسان خلق شده و معناي آيه فوق و آيه «ما خَلَقْنَا السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ وَ ما بَيْنَهُما اِلاّ بِالْحَقِّ» (85 / حجر) و آيه «وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الاَْرْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطِلاً» (27 / ص) همه ناظر به اين معنايند.

(324) خداشناسي

بنــابـرايـن، لايــزال خلقــت عـالـم از مـرحلـه‌اي بـه مـرحلـه‌اي و از غـايتـي بـه غــايـت شــريـف‌تـري پيـش مـي‌رود، تـا آن كـه به غـايتـي بـرسـد كـه غايتي مافوق آن نيست و آن بـازگشت بـه سـوي خــداي سبحــان است، همچنان كه خودش فرمود:

«وَاَنَّ اِلي رَبِّكَ‌الْمُنْتَهي - به‌درستي‌كه منتهي و سرانجام‌كاربه‌سوي خداست»(42/نجم) (1)