خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 175

ديگر مختلف است، بعضي‌ها با شكم راه مي‌روند، مانند مارها و كرم‌ها و بعضي ديگر با دو پا راه مي‌روند مانند آدميان و مرغان و بعضي ديگر با چهار پا راه مي‌روند چون چهارپايان و درندگان و اگر به ذكر اين سه نوع اكتفا كرد براي اختصار بود و غرض هـم با ذكــر همين‌هـا تـأميـن مي‌شـد (و گـرنـه اختـلاف از حـد شمـار بيــرون است.)

جمله «يَخْلُقُ ما يَشاءُ» تعليل همين اختلافي است كه در جانداران گذشت كه چرا با يك ماده اين همه اختلاف پديد آمد، مي‌فرمايد: كه امر اين اختلاف بسته به مشيت خداست و بس، او اختيار دارد و مي‌تواند فيض خود را عموميّت دهد تا مانند نور عام و رحمــت عــامــه همــه خلــق از آن بهره‌مند شوند و مي‌تواند كه آن را به بعضي از خلايق خود اختصاص دهد، تــا چــون نور خاص و رحمت خاصه، بعضي افراد از آن بـهـره‌مـند شـــونـد.(1)

وحدت ماده اوليّه آفرينش جانداران (357)

-358

فصل دهم:قانون خلقت

نظـام عمومي جهان و قانون ثابت در آن

«اِنَّ في خَلْقِ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ...لاَياتٍ لِقَوْمٍ يَـعْـقِـلُـونَ!» (164 / بـقــره)

اين اجرام زميني و آسماني كه از نظر حجم و كوچكي و بزرگي و هم دوري و نزديكي مختلفند. عالمي كه با همه وسعتش هر ناحيه‌اش در ناحيه ديگر اثر مي‌گذارد و هر جزءاش در هر كجا كه واقع شده باشد از آثاري كه ساير اجزاء در آن دارند متأثر مي‌شود، جاذبه عمومي‌اش يكديگر را به هم متصل مي‌كند، نورش و حرارتش همچنين و

-359