خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 54

بهره‌اي ندارند، اينك در ادامه آيه فوق شروع مي‌كند به استدلال و احتجاج بر اين مدعا:

اما نور آسمان و زمين بودن خدا، دليلش اين است كه آنچه در آسمان‌ها و زمين است وجود خود را از پيش خود نياورده و از كس ديگري هم كه در داخل آن دواست نگرفته‌اند، چون آن‌چه در داخل آسمان‌ها و زمين است در فاقه و احتياج مثل خود آن دو است، پس وجود آن‌چه در آسمان‌ها و زمين است از خدايي است كه همه احتياجات به درگاه او منتهي مي‌شود.

بنابراين، وجود آنچه در آن دو است همان طور كه خود را نشان مي‌دهد، نشان‌دهنده موجد خويش نيز مي‌باشد. پس وجود نور وي است كه هر چيز به وسيله آن نور مي‌گيرد، پس هر چيزي كه در اين عالم است دلالت مي‌كند بر اين كه در ماورايش چيزي است كه منزه از ظلمت است، آن ظلمتي كه خود آن چيز داشت و منزه از حاجت و فاقه‌اي است كه در خود او هست و منزه از نقص است كه از خود او منفك شدني نيست.

اين زبان حال و مقال تمامي موجودات عالم است و همان تسبيحي است كه

(104) خداشناسي

خداي‌تعالي به آسمان و زمين و آنچه در آن است نسبت مي‌دهد و لازمه آن نفي استقلال از تمامي موجودات غير خدا، ـ و نفي هر اله و مدبر و ربّي غير خداست. «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَ تَسْبيحَهُ ـ همه دعا و تسبيح خويش دانند.» (41 / نور) اين آيه شريفه تسبيح را به عموم ساكنان زمين نسبت مي‌دهد، چه كافرشان و چه مؤمنشان و از اين تعبير معلوم مي‌شود كه در اين ميان دو نور است: يكي عمومي و ديگري خصوصي. پس نوري كه خداي‌تعالي با آن خلق خود را نوراني مي‌كند مانند رحمتي است كه با آن به ايشان رحم مي‌كند، كه آن نيز دو قسم است: يكي عمومي و يكي خصوصي... همچنين مالكيت خدا دليل بر هر دو قسم نور است، يعني اين كه او مالك آسمان‌ها و زمين است و بازگشت هرچيز به سوي اوست، هم دليل بر عموميت نور عام

مفهوم نور خدا و چگونگي ظهور و شمول آن (105)

اوســت و هم دليـل بر اختصـاص نور خاص او به مؤمنين است.(1)

نـور عمـومـي الهـي

«اَللّهُ نُورُ السَّمـواتِ وَ الاْرْضِ مَثَلُ نُورِهِ...» (35 / نور)