توحید و اسماء و صفات صفحه 230

سیّد شریف جرجانی صفت را نشانه ای می داند که لازم موصوف باشد و موصوف با آن شناخته شود.(1)

پس اسم و صفت در معنای لغوی تفاوت زیادی با هم ندارند. اسم علامت است به طور مطلق و صفت علامتی است خاص که لازم موصوف می شود و موصوف با آن شناخته می شود.

2. معنای اسم و صفت در روایات اهل بیت (علیهم السلام)

امامان معصوم (علیهم السلام) نیز اسم و صفت را در همان معنای لغوی، یعنی به معنای مطلق نشانه یا نشانه خاص به کار برده اند. امام رضا (علیه السلام) در رابطه با کسی که «بسم الله» بر زبان جاری می کند، می فرماید:

أسِمُ نَفْسِی بِسِمَهٍ مِنْ سِمَ_اتِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هی الْعباده. قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ: مَا السِّمَهُ؟ قَالَ: الْعَلَامَهُ.(2)

نفس خویش را با نشانه ای از نشانه های خدای تعالی که عبارت است از عبادت، نشان دار می کنم.

راوی پرسید: «سمه» یعنی چه؟ حضرت فرمود: یعنی علامت.

در حدیثی دیگر امام رضا (علیه السلام) در جواب کسی که از ایشان درباره اسم پرسیده بود، فرمود:

صِفَهٌ لِمَوْصُوفٍ.(3)

اسم صفت برای موصوف است.

امام باقر (علیه السلام) همه اسم های خداوند متعال را صفت دانسته و فرموده است :

1- . التعریفات / 58 و ر.ک:معجم مقاییس اللغه 6 / 5.
2- . توحید/ 229؛ معانی الاخبار / 3؛ بحارالانوار 89 / 230.
3- . عیون الاخبار 1 / 129؛ کافی 1 / 113؛ بحارالانوار 4 / 159.