توحید و اسماء و صفات صفحه 47

دنبال خود میکشد و پس از آنکه اجل تمام گشت و عمر به پایان رسید، تازه متوجّه میشوند که دست خالیاند. آنجاست که خدای خویش را مییابند و چون هیچ خیری از آنان سر نزده است، خداوند متعال هم آنان را به مجازات اعمالشان میرساند.

6. خلاصه درس سوم

Ë همه انسانها خدا را می شناسند و اگر به آنان تذّکر داده شود به خالقیّت، ربوبیّت، رازقیّت و الوهیّت او اقرار می کنند.

Ë همه انسانها پیش از آن که پیامبری از سوی خدای تعالی بر ایشان مبعوث شود، از جهت کفر وایمان اتحّاد داشتند؛ یعنی نه مؤمن بودند و نه کافر و نه مشرک.

Ë اگر چه معرفت خدای تعالی فطری بشر است و انسان به هنگام تولّد، اصل معرفت را به همراه دارد؛ ولی خداوند متعال هنگام تولّد انسان بر او فراموشی عارض می کند و اگر رسولی او را متذکّر نکند «ضالّ» خواهد بود.

Ë تذکّر به معنای ذکر بعد از فراموشی است و مراد از تذکّر انبیا یادآوری معرفتِ فراموش شده است.

Ë از آن جا که معرفت خدا فطری بشر است، انسان غافل هنگام سختی و گرفتاری معروف فراموش شده خود را فرایاد می آورد.

Ë سختی و گرفتاری برای مؤمنان، گونه ای لطف الاهی و مایه افزوده شدن درجات ایمانی آن هاست، ولی برای کفّار و مشرکان اتمام حجّت است.

Ë اگر «ضلّال» در سختی و گرفتاری متوجّه خدا شوند، این توجّه به ایمان یا شرک و کفر منجر نمی شود.