براهین جهان شناختی از دیدگاه ابن سینا و آکویناس صفحه 42

شماری از هم روزگاران او، پاره ای از دیدگاه های وی را بدعت های خطرناک دانستند و از این، سه سال پس از درگذشت آکویناس، اسقف پاریس برخی افکار او را محکوم کرد. هرچند این محکومیت عمدتاً شامل نظریه های «ابن رشدی ها» بود، ولی پاره ای از نظریات توماس را نیز در برمی گرفت.(1)

ب) تأثیرپذیری آکویناس از ابن سینا

ابن سینا سال ها پیش از توماس «براهین جهان شناختی» را مطرح کرد و آن را بسط و گسترش داد؛ ولی اندیشه فلسفی توماس سال ها پس از ابن سینا درحالی که متأثر از اندیشه فلسفی مسلمانان و شارحان اندیشه نوافلاطونی به ویژه اندیشه ابن سینا در مشرق زمین بود، شکل گرفت.

براهین پنج گانه ای که توماس آنها را برای اثبات وجود خدا مطرح کرد، وامدار نفوذ اندیشه های فلسفی مسلمانان به ویژه اندیشه ابن سینا و آشنایی او از این طریق با فلسفه ارسطویی بود که در قرون دوازده و سیزده، از طریق آثار فلسفی مسلمانان در اروپا کشف شده بود: «طبیعیات و مابعدالطبیعه ارسطو، اول از طریق متون ابن سینا و بعد با تفسیرهای چند مرحله ای ابن رشد وارد غرب شده است.»(2)

امیل برهیه در تاریخ فلسفه اش از تأثیرگذاری حکیمان مسلمان به ویژه اندیشه ابن سینا در جهان غرب یاد کرده و گفته است که اروپاییان از اوایل قرن دوازدهم میلادی به ترجمه کتاب های علمی و فلسفی، از عربی به لاتینی روآوردند و در آغاز این نهضت ترجمه، منطق