- اشاره 1
- چهره تازه ای از تفسیر قرآن 1
- پیشگفتار 1
- قرآن یا معجزه جاویدان 3
- انقلابی در جهان تفسیر 3
- نهایت ناپذیری قرآن 4
- تفسیر قرآن از دیدگاه های مختلف 7
- چهره تازه از تفسیر قرآن 9
- نمونه ای از تفسیر قرآن به قرآن 11
- تأثیر تمدن غرب در برداشتهای غیر صحیح از قرآن 12
- نزول تدریجی قرآن 14
- روش تفسیر موضوعی 16
- اشاره 20
- ترجمه آیات 22
- ندای درونی انسان ها 26
- جامعه شناسان و اعتقاد به خدا 26
- بدیهی بودن وجود خدا 29
- خداخواهی و خداجویی انسان 32
- فطری بودن اصول تعالیم دین 32
- هدایت همگانی موجودات جهان 33
- تجلی فطرت در شداید 35
- پاسخ یک اعتراض 38
- 1. تفاوت توحید فطری با توحید استدلالی 40
- 2. تمیز اعمال فطری با اعمال عادی 40
- اشاره 40
- یادآوری چند نکته 40
- 1. جهانی بودن حس خداجویی 42
- 2. رهبری فطرت به سوی خدا 43
- 4. تبلیغات پی گیر ممکن است از نمو و رشد آن بکاهد، ولی آن را ریشه کن نمی سازد 44
- 3. حس مذهب مولود عوامل جغرافیایی و یا اقتصادی ویا سیاسی نیست 44
- حس مذهبی یا بعد چهارم روح انسان 45
- مارکسیسم در قالب مذهب 47
- نظر دیگری در فطری بودن دین 49
- حس مذهبی در احادیث 51
- اشاره 55
- نکات قابل توجه 59
- 1. نظریه متکی به احادیث 62
- نارسایی های این نظریه 62
- اشاره 62
- نارسایی های این نظریه 67
- نظریه سوم 68
- پرسش هایی پیرامون این نظریه 71
- نظریه چهارم 74
- اشاره 78
- ترجمه آیات 81
- تفاوت حمد و تسبیح 84
- اشاره 85
- 1. سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا 85
- غرض از سجود موجودات 87
- حقیقت سجده در موجودات جهان 88
- سجده با میل و سجده با کراهت 89
- اشاره 91
- آرای مفسران در تسبیح موجودات 93
- اشاره 93
- نظریه نخست 94
- نظریه دوم 95
- نظریه سوم 97
- وجود شعور در تمام موجودات جهان 100
- گسترش شعور و دانش های امروز 110
- آشنایی با براهین اثبات صانع در کتب فلسفی و کلامی 113
- اشاره 113
- اشاره 114
- آشنایی با براهین اثبات وجود خدا 114
- 3. برهان امکان 115
- 1. دلیل فطرت 115
- 2. برهان حدوث 115
- 5. برهان نظم در جهان آفرینش 117
- 4. برهان حرکت 117
- 6. برهان محاسبه احتمالات 118
- 7. برهان موازنه و کنترل 119
- 9. هدف گرایی میان پدیده های جهان 120
- 8. راه یابی در جان داران 120
- 10. برهان صدیقین 125
- عقیده عرب در عصر نزول قرآن 127
- اشاره 130
- ترجمه آیات 131
- اشاره 132
- فقر و نیاز در انسان و جهان نشانه وجود خدای غنی است 132
- فقر اشیا یا برهان امکان 138
- ترجمه آیات 140
- آیات موضوع 140
- کاخ رفیع آفرینش گواه بر وجود آفریدگار است 140
- آفرینش آسمان وزمین گواه بر وجود آفریدگار است 141
- سؤالی درباره آیه 142
- اشاره 145
- آیات موضوع 145
- ترجمه آیات 145
- خلاصه ای از مفهوم آیات 148
- پاسخ دو سؤال 149
- آیات موضوع 151
- اشاره 151
- ترجمه آیات 152
- توضیح مطلب 154
- اشاره 158
- آیات موضوع 158
- ترجمه آیات 158
- آیا هدف ابراهیم نفی خداوندی آنها است؟! 165
- سخن صدر المتألهین 167
- سخن آخر درباره آیات 168
- ترجمه آیات 169
- آیات موضوع 169
- اشاره 169
- سخن ابن سینا 170
- توضیح مفاد آیه 171
- آیات موضوع 174
- اشاره 174
- ترجمه آیات 175
- خداشناسی و دفتر آفرینش 177
- ترجمه آیات 184
- آیات موضوع 184
- اشاره 184
- شناخت کامل خدا از راه شناخت وجود و هستی _ یا برهان صدیقین 185
- اشاره 193
- آیات موضوع 194
- توضیحاتی پیرامون آیه نخست 202
- پاسخ یک سؤال 203
- توضیح دیگر آیات 205
- 1. چرا او وجود بی نهایت است؟ 206
- 2. موجود نامحدود تعدد برنمی دارد 208
- پاسخ یک پرسش 209
- پاسخ به سؤال دیگر 210
- خداوند موجود نامتناهی است 212
- احادیث شیعه در یگانگی خدا 212
- اشاره 212
- وحدت خدا، وحدت عددی نیست 213
- اشاره 213
- خدایان سه گانه 213
- تثلیث در آیین مسیح 214
- نظر قرآن درباره تثلیث 215
- اشاره 218
- بی پایگی الوهیت مسیح و تثلیث از نظر قرآن 218
- برهان نخست 219
- برهان دوم (غذا خوردن مسیح) 220
- اندیشه فرزند بودن مسیح 221
- بررسی سه گانگی خدا 230
- اشاره 230
- هم یکی است و هم سه تا!!! 231
- 1.خدایان سه گانه مستقل 232
- 2. شرکت سهامی خدایان 233
- اشاره 236
- ترجمه آیات 237
- اشاره 238
- توحید ذاتی و بساطت ذات 238
- 2. ذات او از اجزای عقلی پیراسته است 241
- 3. صفات خداوند عین ذات او است 242
- بی پایگی عقیده کرامیه 243
- تفاوت دو قول 244
- انتقاد از نظریه اشاعره 247
- دلیل وحدت صفات با خدا 248
- چگونگی سازگاری تعدد صفات با بساطت ذات 248
- گواهی آیات بر صفات خدا 249
- 2. او «احد» است 250
- اشاره 257
- ترجمه آیات 259
- چرا معتزله منکر توحید افعالی هستند؟ 262
- عقیده گروه معتزله 264
- انتقاد از عقیده معتزله 265
- مکتب اشعری 270
- اشاره 278
- پاسخ به بعضی از سؤال ها 278
- پرسش اول 278
- پرسش دوم 280
- اشاره 280
- پرسش سوم 281
- اشاره 281
- پاسخ 281
- اشاره 286
- پاسخ 286
- پرسش چهارم 286
- توضیح برهان نخست 289
- توضیح برهان دوم 290
- تحلیلی از بلاها و شرور 294
- شرّ، امر نسبی است 296
- تحلیلی دیگر در باره شرور 296
- اشاره 301
- ترجمه آیات 303
- آیا لفظ رب معانی متعددی دارد؟ 312
- 1. تدبیر; شاخه ای از آفرینش 324
- این برهان را می توان به دو صورت بیان کرد: 327
- نتیجه 329
- تکلیف دیگر مدبرها چیست؟ 329
- پاسخ 330
- تحلیل آیات 333
- پیروزی و شکست از جانب خدا است 334
- پاسخ یک سؤال 336
- اشاره 342
- ترجمه آیات 343
- حکومت پیامبر و اولو الأمر از جانب خدا است 348
- حکومت ودولت، پدیده اجتناب ناپذیر است 349
- شیوه حکومت در اسلام چیست؟ 353
- اشاره 355
- ترجمه آیات 356
- افرادی که اطاعت آنان لازم است 360
- اشاره 360
- مقصود از اطاعت پیامبر چیست؟ 362
- 2. اولی الأمر 364
- 3. پدر و مادر 365
- اثر سازنده احترام والدین 367
- اشاره 369
- ترجمه آیات 372
- 1. قانون گذار باید انسان شناس باشد 376
- 2. از هر نوع سودجویی پیراسته باشد 376
- بخش نخست: 379
- اشاره 379
- توحید در تقنین در قرآن 379
- اشاره 381
- بخش دوم: 381
- پاسخ یک پرسش 387
- پرسش دیگر 388
- پاسخ 388
- معانی دین، شریعت و ملت چیست؟ 393
- بخش چهارم: 394
- اشاره 394
- یک سؤال 395
- بخش پنجم: 397
- بخش ششم: 398
- شرک در تشریع 399
- پاسخ یک پرسش 401
- اشاره 401
- پاسخ 401
- توضیح مفاهیم دین، ملت و شریعت 402
- اشاره 405
- ترجمه آیات 407
- معنای حقیقی و مجازی عبادت 411
- 1. نخستین تعریف عبادت 417
- 2. تعریف دوم عبادت 422
- مقصود از لفظ «رب» چیست؟ 423
- 3. تعریف سوم برای عبادت 424
- لزوم تشریح نقاط ده گانه 434
- گواهی از قرآن 441
- آیا بهره گیری از اسباب غیر طبیعی شرک است؟ 445
- نظر ما 453
- آیات موضوع 459
- ترجمه آیات 459
- آیات موضوع 471
- ترجمه آیات 472
- نظریه وهابی ها 474
- نظریه ما در این سخن 475
- 1. یوسف و سلطه غیبی 475
- 3. سلیمان نبی و سلطه غیبی 476
- 4. مسیح و سلطه غیبی 478
- آیات موضوع 481
- ترجمه آیات 482
- پاسخ 483
- سؤالی از ابن تیمیه 489
- جهان آفرینش، جهان سازمان یافته است 491
- آیات موضوع 497
- ترجمه آیات 498
- وهابی ها و درخواست شفاعت 501
- آیا کمک خواهی از غیر خدا، شرک است؟ 504
- استعانت از غیر خدا 505
- آیات موضوع 511
- ترجمه آیات 512
- آیات موضوع 523
- ترجمه آیات 524
- 1. اصحاب هیاکل 525
- 3. عقاید عرب جاهلی 526
- مبارزه قرآن در آیات مورد بحث، با چه گروهی است؟ 528
- استفاده از نیم خورده وهابی ها 530
لفظی است.از این جهت به خاطر حفظِ وحدتِ همه شهادت ها، باید هر سه شهادت را یک نواخت تفسیر کرد. تنها این آیه نیست که شهادت قولی و لفظی خدا را نقل می کند، بلکه در برخی از آیات این نوع شهادت نیز آمده است و هرگز نمی توان آن ها را بر شهادت عملی حمل کرد; مانند: (لکِن اللّه یَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَیْکَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَالْمَلائِکَهُ یَشْهَدُونَ وَکَفی بِاللّهِ شَهِیداً).(1) «خداوند به آن چه که بر تو فرستاده است، گواهی می دهد که آن را با آگاهی خود فرستاده است. فرشتگان نیز گواهی می دهند، کافی است که خدا گواه باشد». در آیه دیگر می فرماید: (قُلْ کَفی بِاللّهِ شَهِیداً بَیْنی وَبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الکِتاب).(2) «بگو کافی است که خدا میان من و شما گواه باشد و آن کسی که نزد او است علم کتاب». به خاطر ورود یک چنین گواهی در قرآن، شایسته است که شهادت در آیه مورد بحث را بر شهادت لفظی که وحی الهی حاکی از آن است، حمل کنیم.
پاسخ یک سؤال
هدف از شهادت این است که شنونده روی اعتقادی که به عدالت و راست گویی شاهد دارد، به حقیقت مطلب پی ببرد; مثلاً اگر مورد شهادت،
1- [1] نساء (4) آیه 166.
2- [2] رعد (13) آیه 43.