منشور جاوید جلد 1 صفحه 93

«علم» می دهد و آن ها را به تسبیح خود آگاه معرفی می کند و به اصطلاح می فرماید: (کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَتَسْبیحَهُ) ; «هر کدام به دعا و تسبیح خود آشنا است». تسبیح پرندگان در آیات دیگری نیز وارد شده است; مانند: آیه 10 سوره سبأ و 19 سوره ص. 4. در برخی از آیات تصریح شده که کوه ها در اوقات خاصی خدا را تسبیح می گویند. آن جا که می فرماید: (إِنّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشِیِّ وَالإِشْراقِ).(1) «ما کوه ها را برای داوود رام کرده و آن ها شبان گاه و صبح گاه، خدا را تسبیح می گویند». تسبیح کوه ها در آیات دیگری نیز وارد شده است; مانند: آیه 79 سوره انبیاء و 9 سوره سبأ. 5. برای بار پنجم، تسبیح رعد را متذکر می گردد و می فرماید: (یُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ). اکنون باید دید منظور از تسبیح چیست؟ تسبیح در لغت، به معنای تنزیه از نقایص است. بنابراین در حقیقت تسبیح تنزیه از نقص و عیب نهفته است و هر تفسیری که برای «تسبیح» گفته شود ولی حاکی از تقدیس خداوند و تنزیه او از عیب و نقص نباشد، نمی توان آن را تفسیر صحیح برای تسبیح دانست.

آرای مفسران در تسبیح موجودات

اشاره

برخی از مفسران که نتوانستند به حقیقت تسبیح تمام موجودات پی برند،