- عصمت از دیدگاه عقل و قرآن 1
- پیش گفتار 1
- ریشه تاریخی بحث 2
- عصمت پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم)در قرآن 4
- ریشه های عصمت در سخنان علی(علیه السلام) 5
- اشاره 9
- با واقعیت عصمت آشنا شویم 9
- الف. عصمت از گناه درجه والایی از تقوا است 10
- ب. عصمت، نتیجه علم به عواقب گناه است 12
- عصمت نسبی و مطلق 12
- ج. عصمت معلول شناخت جمال و عظمت حق 14
- د. آیا روح القدس بازدارنده معصوم است؟ 14
- عصمت از خطا 18
- اشاعره و حقیقت عصمت 19
- مصونیت از طریق تسدید روح القدس 19
- اشاره 26
- الف. آیا عصمت موهوبی افتخار است یا نه؟ 26
- طرح دو سؤال 26
- پاسخ سید مرتضی از پرسش 29
- ب. عصمت و مصونیت اختیاری 30
- نظر قرآن مجید 32
- آیات موضوع 33
- ترجمه آیات 38
- اشاره 43
- تفسیر آیات 43
- اشاره 46
- وثوق به گفتار پیامبر بدون عصمت ممکن نیست 46
- آیه های اوّل و دوم: 47
- آیه چهارم: 50
- 1. عصمت و جلب اعتماد 51
- اشاره 51
- 2 _ پیراستگی از گناه 51
- اشاره 56
- گواه نخست از قرآن 56
- قرآن و عصمت پیامبران 56
- گواه دوم از قرآن 58
- گواه سوم از قرآن 59
- گواه چهارم 61
- گواه پنجم 62
- گواه ششم 64
- اشاره 68
- آیات گروه نخست 69
- تفسیر نخست 72
- تفسیر دوم 73
- تفسیر سوم 74
- تفسیر چهارم 74
- اشاره 80
- الف. مقصود از تمنای پیامبران چیست؟ 81
- ب. مداخله شیطان در تمنای پیامبران 82
- ج. محو اثر مداخله شیطان 84
- پاسخ به چند پرسش 86
- آیات موضوع 90
- ترجمه آیات 95
- اشاره 100
- 1. نهی در (لا تقربا) چه نوع نهیی است؟ 105
- اشاره 105
- آیا نهی از اکل شجره ارشادی بود؟ 107
- 2. عصمت و لغزش آدم(علیه السلام) 111
- 3. شیطان و وسوسه در قلب آدم(علیه السلام) 112
- 4. مقصود از (ظَلَمْنا أَنْفُسَنا)چیست؟ 119
- 5. عصمت والفاظ «عصی» و «غوی» و «تاب» 120
- 6. مقصود از (فتاب علیه)چیست؟ 122
- 7. معنی «غفران» در (وَإِنْ لَم تَغْفِرْ لَنا)چیست؟ 124
- دستاویز دیگر درباره عصمت حضرت آدم 125
- کیفیت استدلال 126
- گواه هایی بر واحد نوعی 128
- آیات موضوع 132
- ترجمه آیات 133
- تفسیر آیات 134
- اشاره 134
- پاسخ از استدلال نخست 136
- پاسخ نخست 136
- اشاره 136
- پاسخ دوم 139
- توضیحی در پاسخ خدا 140
- پاسخ پرسش دوم 142
- پاسخ پرسش سوم 144
- آیات موضوع 146
- ترجمه آیات 147
- تفسیر آیات 147
- عفت در سخت ترین شرایط 147
- اشاره 147
- پاسخ های طرفداران عصمت 152
- نااستواری این پاسخ 153
- متصور از «برهان رب» چیست؟ 156
- مقصود از برهان رب چیست؟ 160
- آیات موضوع 165
- ترجمه آیات 168
- تفسیر آیات 171
- 1. قتل قبطی 171
- پاسخ: 181
- آیات موضوع 186
- ترجمه آیات 187
- اشاره 188
- پاسخ: 188
- دستاویز دیگری درباره عصمت سلیمان (علیه السلام) 196
- پاسخ: 197
- آیات موضوع 202
- ترجمه آیات 203
- تفسیر آیات 204
- قهرمان صبر و استقامت 204
- اشاره 205
- الف. معانی لغوی کلمات سه گانه 205
- مقصود از ضرّ چیست؟ 206
- مقصود از «نُصب» و «عذاب» چیست؟ 207
- ب. نحوه گرفتاری ایّوب 208
- ج. دخالت شیطان در گرفتاری ایوب 209
- اشاره 209
- 1. هدف از ابتلای ایوب چه بود؟ 211
- 2. سوگند ایوب و حیله شرعی 212
- آیات موضوع 214
- ترجمه آیات 216
- اشاره 218
- 1. چرا توبه آنان پذیرفته شد؟ 221
- ایمان جدّی و ایمان صوری 222
- الف. ایمان اختیاری 223
- ب. ایمان اضطراری 224
- 2. آیا رفع عذاب تکذیب یونس نبود؟ 225
- 3. دستاویزهای مخالفان 226
- دو احتمال دیگر در تفسیر (الظّالِمینَ) 229
- دستاویزهای مخالفان عصمت درباره پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) 231
- اشاره 231
- ریشه های اختلاف در عصمت امام 232
- مقدمه 232
- مقام امامت در مکتب شیعه 237
- اشاره 261
- 1. مقصود از «کلمات» چیست؟ 262
- تفسیر صحیح کلمات 266
- 2. هدف از «آزمون» چیست؟ 268
- 3. چگونه ابراهیم از عهده امتحان برآمد؟(فَأَتَمَّهُن) 272
- اشاره 273
- 4. مقصود از (اماماً) چیست؟ 273
- موارد استعمال «امام» در قرآن 275
- الف . «امامت» به معنی «نبوّت» است 277
- این نظریه چندان استوار نیست 286
- ج . نظریه علاّمه طباطبایی رحمه اللّه در تفسیر «امام» 287
- پایه استواری این نظریه 291
- «امام» در قرآن یا «اماماً» در آیه: 293
- امام سر سلسله هدایت ها 296
- امامت اسحاق و یعقوب و موسی(علیهم السلام) 299
- پایه استواری این نظریه 300
- امامت خاتم پیامبران 300
- اشاره 300
- امام پیشوای مفترض الطاعه 301
- گواه از قرآن 306
- «ملک عظیم» در قرآن 311
- خلاصه مطلب 315
- نیاز امامت به آزمون 319
- آخرین پرسش 321
- پاسخ 321
- اولویت مطلقه پیامبر 322
- امامت پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) 322
- پذیرای اوامر و نواهی پیامبر باشید 323
- از پیامبر اطاعت کنید 326
- امامت در اصطلاح پیشوایان معصوم 328
- 5. چگونه امامت عهد الهی است؟ 330
- 6. مقصود از «ظالم» چیست؟ 331
- پاسخ یک سؤال 334
- موضوعات احکام بر دو نوعند: 335
- 2. زمینه ساز امامت، منحصر به «ابتلاء» نیست 341
- اشاره 341
- 1. مفهوم امام در احادیث 341
- 1. وراثت 342
- 2. انتقال فضایل و کمالات روحی از راه تربیت 343
- 3. یک رشته علل ناشناخته 343
- آیات موضوع 345
- اشاره 350
- 1. مقصود از «رجس» چیست؟ 351
- 2. اراده تکوینی است نه تشریعی 353
- اشاره 353
- قراینی بر تکوینی بودن اراده 354
- اشاره 357
- ویژگی های دو اراده 357
- الف. اراده تکوینی و آزادی معصوم 358
- ب. آیا این نوع عصمت افتخار نیست؟ 363
- 3. تحدید مفهوم «اهل البیت» 367
- اشاره 367
- تحدید «اهل البیت » از نظر مصداق 372
- الف. مقصود بیت معهود است، نه هر بیت و یا چند بیت 372
- قراینی بر محدود بودن مصادیق 372
- اشاره 372
- ج. مذکر آوردن ضمایر 377
- د. مسأله تکوینی بودن اراده 378
- اهل البیت در لسان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) 379
- علمای اسلام وآیه تطهیر 384
- اشاره 386
- گواه نخست بر استقلال نزول آیه 386
- گواه دوم بر استقلال 390
- گواه سوم بر استقلال نزول آیه 390
- نظریات دیگر 392
- اشاره 392
- نظریه های اول و دوم 394
- نظریه سوم 394
- نظریه چهارم 396
- راویان این نظریه را بشناسیم 397
- نظریه پنجم 402
بسم الله الرحمن الرحیم
پیش گفتار
عصمت از دیدگاه عقل و قرآن
لفظ «عصمت» با تمام مشتقاتش در قرآن، سیزده بار وارد شده است و این لفظ از نظر «ریشه شناسی» یک معنی بیش ندارد و آن «تمسک و نگاهداری» و «منع و بازداری» است.(1) و در قرآن نیز در همین معنی به کار رفته است. مثلاً: قرآن مجید به هنگام دعوتِ افراد با ایمان به تمسک به ریسمان الهی از ماده «عصمت» کمک می گیرد و چنین می فرماید:
(وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلا تَفَرَّقُوا...) .(2)
«به حبل الهی چنگ بزنید و آن را نگاه دارید و متفرق نشوید».
باز در بیان امتناع یوسف از پذیرش دعوت زن عزیز این کلمه را به کار می برد و می گوید:
(...وَلَقَدْ راوَدْتُهُ عَنْ نَفْسِهِ فَاسْتَعصَمَ...) .(3)
1- [1] مقاییس اللغه،ج1، ص 331.
2- [2] آل عمران/102.
3- [3] یوسف/32.