منشور جاوید جلد 6 صفحه 328

1- [1] سوره فتح، آیه 19.

2- [2] سوره فتح، آیه 20.

بازگشت از حدیبیه فرود آمد در حالی که آیه دیگری که اکنون یادآور می شویم (ظاهراً) به هنگام حرکت سپاهیان اسلام به سوی خیبر نازل شده ودر این آیه نسبت به کسانی که بدون جهت در جهاد پیشین شرکت نکرده بودند توبیخ وارد شده از شرکت آنان در جهاد بعدی نهی شده است از آنجا که در آیات پیشین نوید غنیمت داده شده، همان گروه متخلف درخواست کردند که در این جهاد شرکت نمایند _ البته نه برای رضایت خدا بلکه برای غنائم _ وحی الهی پیش از درخواست آنان، تکلیف آنها را روشن ساخت وچنین نازل شد:

(سَیَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِلی مَغانِمَ لِتَأْخُذُوها ذَرُونا نَتَّبِعْکُمْ یُرِیدونَ أَنْ یُبَدِّلُوا کَلامَ اللّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونا کَذلِکُمْ قالَ اللّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَیَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنا بَلْ کانُوا لا یَفْقَهُونَ إِلاّ قَلیلا ً).(1)

«هنگامی که شما به سوی سرزمینهایی که در آن غنایم است، حرکت کردید متخلفان از جهاد پیشین، میگویند که بگذارید ما هم از شما پیروی کنیم، آنها می خواهند سخن خدا را تغییر دهند بگو شما هرگز به دنبال ما نخواهید آمد (یا نباید به دنبال ما بیایید) خدا نیز قبلاً چنین گزارش داده است. امّا به زودی می گویند شما نسبت به ما حسد میورزید ولی آنها جز اندکی نمی فهمند».

در این آیه نکات قابل توجهی وجود دارد:

1_ مقصود از جمله (یُریدونَ أَنْ یبدلوا کلام اللّه)چیست؟

مقصود همان سخنی که در آیات قبل وارد شد، وغنایم آینده را فقط از آن شرکت کنندگان در صلح حدیبیه دانسته است وفرمود: (مغانم کثیره تأخذونها) آنان با اظهار شرکت در این جهاد، می خواهند دستور خدا را مبنی بر اینکه غنایم از آن شرکت کندگان است دگرگون سازند.