- پیشگفتار 1
- آیات موضوع 3
- ترجمه آیات 3
- تفسیر آیات 4
- اشاره 4
- اخذ پیمان از پیامبران 5
- آیات موضوع 9
- ترجمه آیات 10
- تفسیر آیات 11
- اشاره 11
- نشانه های پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم)در عهدین 14
- نام پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در انجیل 15
- مژده پیروزی توحید بر شرک 16
- دعای ابراهیم ونبوت پیامبر خاتم 17
- آیات موضوع 19
- ترجمه آیات 20
- 2_ انکار معاد 23
- 1_ شرک در عبادت 23
- 3_ حکومت خرافات 24
- 4_ فساد اخلاقی 26
- 5_ زنده به گور کردن فرزندان 27
- 6_ اندیشه عرب جاهلی در باره فرشتگان 28
- 7_ کیفیت بهره گیری از حیوانات 29
- 8_ تقسیم با «ازلام» 30
- 9_ تأخیر ماه های حرام 31
- 10_ بهره کشی ظالمانه 32
- امّت دور از تعالیم آسمانی 34
- تفسیر آیات 37
- اشاره 37
- ترجمه آیات 37
- آیات موضوع 37
- 1_ ایمان عبد المطلب 38
- الف: یکتا پرستی ابوطالب پیش از بعثت 43
- 1_ توسّل به پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در طلب رحمت 43
- اشاره 43
- 2_ ایمان ابوطالب پیش از بعثت 43
- 2_ زاهدی او را از تولّد فرزندش علی علیه السلام آگاه می سازد 44
- 3_ برادر زاده را همراه خود به شام می برد 45
- اشاره 46
- ب: ایمان ابوطالب پس از بعثت 46
- دلائل سه گانه بر ایمان ابوطالب 47
- راه دوّم برای اثبات ایمان ابوطالب 50
- وصیت ابوطالب هنگام مرگ 53
- نظر دانشمندان شیعه 55
- 1_ بی پایگی سند حدیث ضحضاح 56
- نتیجه: 60
- ایمان والدین پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) 60
- دلائل ایمان پیامبر قبل از بعثت 64
- اشاره 66
- پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) از کدام شریعت پیروی می کرد؟ 66
- 2_ پیامبر یکی از شرائع پیشین پیروی می کرد 68
- 3_ پیامبر مطابق الهام غیبی عمل می کرد 70
- آیات موضوع 74
- ترجمه آیات 74
- 5- دوران کودکی و نام های او در قرآن 74
- اشاره 75
- تفسیر آیات 75
- میلاد نور و رویدادهای پیش از بعثت 75
- الف: (أَلَمْ یَجِدْکَ یَتیماً فَآوی) 76
- ب: (وَ وَجَدَکَ ضالاًّ فَهَدی) 78
- ج: (وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنی) 79
- نام های پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در قرآن 80
- آیات موضوع 84
- 6- عصمت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) پیش از بعثت 84
- پنج دستاویز مخالفان عصمت 85
- تفسیر آیات 85
- پاسخ: 86
- پاسخ: 92
- آیات موضوع 105
- 7- نزول وحی، و مسئله انقطاع آن 105
- ترجمه آیات 106
- غار حرا یا نخستین محل نزول وحی 107
- نزول وحی یا درخشش نور در تاریکی 107
- تفسیر آیات 107
- اشاره 108
- دعوت در سه مرحله 108
- ب: دعوت خویشاوندان 109
- الف: دعوت های خصوصی وسرّی 109
- ج: دعوت همگانی 110
- پیراستگی از شک و تردید 112
- انقطاع وحی 114
- آیات موضوع 120
- 8- واکنش دعوت عمومی: 120
- اشاره 120
- ترجمه آیات 121
- تفسیر آیات 123
- اشاره 123
- تهمت و ناسزاگویی ها 125
- آیات موضوع: 133
- 9- اعتراض ها و دستاویزها 133
- ترجمه آیات: 134
- 1_ چرا قرآن بر ثروتمندی نازل نشد 135
- تفسیر آیات 135
- اشاره 135
- 2_ رسالت از آن بشر نیست 136
- 4_ تبدیل چند خدا به یک خدا 138
- 3_ دعوت بر خلاف روش نیاکان 138
- 6_ رقابت در نبوت 140
- 5_ ترس از حیات مجدد 140
- 7_ چرا معجزه ای بسان معجزه موسی ندارد! 141
- 8_ چرا فرشته ای همراه نیست؟! 144
- آیات موضوع 146
- 10- درخواست های نامعقول 146
- ترجمه آیات 147
- اشاره 149
- 1- خدایان ما را بپرست تا... 149
- 2_ درخواست تبدیل قرآن 152
- آیات موضوع 161
- 11- آزارها وسنگ اندازی ها 161
- ترجمه آیات 161
- تفسیر آیات 162
- آیات موضوع 165
- 12- معراج پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) از مسجد الحرام تا سدره المنتهی 165
- ترجمه آیات 166
- اشاره 167
- پیامبران و سیر در فضا 167
- تفسیر آیات 167
- عروج مسیح(علیه السلام) 169
- معراج پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) 170
- تذکار چند نکته 177
- 13- ارجاع داوری به احبار یهود 182
- آیات موضوع 182
- ترجمه آیات 182
- اشاره 183
- تفسیر آیات 183
- هیئت تحقیقی مسیحیان در مکّه 186
- ترجمه آیات 188
- 14- هجرت از مکّه به مدینه 188
- آیات موضوع 188
- تفسیر آیات 189
- اشاره 189
- هجرت پیامبر سرآغاز تاریخ مسلمانان جهان 193
- چرا هجرت مبدأ تاریخ قرار گرفت؟ 194
- چه کسی هجرت را مبدأ تاریخ قرار داد؟ 195
- چند نمونه از نامه های تاریخ دار پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) 195
- پاسخ یک پرسش 199
- توطئه طاغوت 201
- تفاوت دو محیط 203
- تحلیلی نو از تاریخ پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) در مدینه 203
- اشاره 203
- ویژگی های آیات مدنی 205
- دست های مرموز در تاریخ اسلام 206
- 15- قتال در ماه حرام و تغییر قبله دستاویز یهود 209
- آیات موضوع 209
- ترجمه آیات 210
- تفسیر آیات 212
- اشاره 212
- مثلث مخالف 213
- اشاره 215
- 1_ قتل در ماه حرام 215
- احترام چهار ماه ریشه آسمانی دارد 217
- بهره برداری قریش از حادثه 218
- اشاره 222
- جدال یهودیان یا سنگ اندازی علمی 223
- جدالی استوار درباره تغییر قبله 225
- اشاره 225
- 2_ تکلیف اعمال پیشین چیست؟ 226
- 1_ چرا از روز نخست، کعبه قبله نشد؟ 226
- پیامبری که بر دو قبله نماز می گزارد 229
- 16- انحراف اهل کتاب از توحید و جدال پیامبر اسلا م با اهل کتاب 230
- آیات موضوع 230
- ترجمه آیات 231
- تفسیر آیات 232
- اشاره 232
- موضع نرم مسیحیان وخشونت یهود 234
- دعوت به حفظ خطّ مشترک 235
- انحراف یهود از خطّ اصیل توحید 236
- اشاره 237
- الف: مسیح خود خدا است 237
- توحید ذاتی ولغزش مسیحیان 237
- ب: ثالوث اقدس یا تثلیث در توحید 239
- ترجمه آیات 240
- آیات موضوع 240
- 17- الوهیت مسیح در سه چهره 240
- اشاره 241
- تفسیر آیات 241
- مقصود از تثلیث در وحدت چیست؟ 245
- ب: سه جزء از واحد شخصی 245
- الف: سه فرد از یک طبیعت 245
- اشاره 245
- 18- نشانه های عبودیت حضرت مسیح (علیه السلام) 250
- آیات موضوع 250
- ترجمه آیات 252
- اشاره 254
- تفسیر آیات 254
- رفتار مسیح نشانه بندگی او است 255
- اعتراف و گفتار مسیح 256
- شرک در چهره «فرزندگرایی» 257
- 1_ سوره بقره آیه های 116_ 117 259
- اشاره 259
- ادلّه تنزیه خداوند از داشتن فرززند 259
- 2_ انعام آیه های 99_ 101 262
- 3_ یونس آیه 68 263
- 4_ سوره کهف آیه 4 _ 5 264
- 5_ سوره مریم آیه 35 264
- 6_ سوره مریم آیه های 388_ 95 265
- 7_ سوره انبیاء آیه های 26_ 27 266
- 8_ سوره مؤمنون آیه 91 266
- 9_ سوره زمر 267
- 10_ تقسیم ناروا 268
- آیات موضوع 270
- 19- من_اظره با یهود 270
- ترجمه آیات 273
- تفسیر آیات 278
- اشاره 278
- 1_ افشای نشانه های نبوت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)ممنوع 279
- 3_ انکار نبوت سلیمان(علیه السلام) 283
- 4_ نامه پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به یهودان خیبر 284
- 5_ یهود می گفتند از ما پیمانی گرفته نشده است 285
- 6_ درخواست های نامعقول یهود 286
- 7_ نزاع سران مسیحیان ویهودیان در محضر پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) 287
- 9_ کتمان حقایق از سوی سران یهود 289
- 10_ پیامبر و بیت المدارس یهود 290
- 11_ صبح ایمان بیاورید، عصر انکار کنید 292
- 14_ توبیخ افراد با ایمان از خود 295
- 16_ بت پرستی بهتر از آیین توحید است 296
- 18_ بعضی از یهود می گفتند: هرگز پس از موسی کتابی نازل نشده است! 298
- 19_ یهود و حکم زنای محصنه 299
- 20_ انکار نبوت مسیح از سوی یهود 301
- 21_ یهود از توحید منحرف شدند 302
- 23_ عُزیر فرزند خدا است 303
- 20- نبرد مسلحانه یهود در مدینه 305
- آیات موضوع 305
- ترجمه آیات 307
- اشاره 309
- تفسیر آیات 309
- اشاره 310
- الف: «تبعید بنی قینُ قاع» 310
- 1_ بنی قینُ قاع، 2_ بنی النضیر، 3_ بنی قریظه. 310
- اشاره 314
- ب: تبعید بنی النضیر 314
- پیام رئیس حزب نفاق 315
- تکیه بر وعده منافقین عاقلانه نیست 318
- خبرهای غیبی قرآن در این مورد 319
- ج: مجازات پیمان شکنی «بنی قریظه» 320
- اشاره 320
- آخرین لانه فساد در مدینه برچیده شد 322
- د: دژ خیبر یا کانون خطر دیگر 325
- در این آیه نکات قابل توجهی وجود دارد: 328
- 21- غزوات پیامبر در قرآن 330
- آیات موضوع 330
- 1_ غزوه بدر 330
- ترجمه آیات 332
- غزوه بدر و انگیزه های نبرد 335
- اشاره 335
- تفسیر آیات 335
- وحشت گروهی از مقابله با دشمن 336
- رویارویی با یکی از دو گروه 337
- رویارویی دو سپاه نامتعادل 340
- امدادهای غیبی در غزوه بدر 341
- 1_ تعداد دشمن در خواب به پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)کم نشان داده شد 342
- 2_ در نخستین برخورد هر دو گروه را به یکدیگر کمتر نشان داد 343
- 3_ در اثناء نبرد، مسلمانان را دو برابر نشان داد 344
- 4_ استغاثه ونزول فرشتگان 344
- نیروهای امدادگر، وارد کارزار نشدند 347
- 5_ خوابی آرامش بخش مسلمانان را فرا گرفت 347
- 6_ باران رحمت فرو ریخت 348
- 8_ وحشت در دل دشمن افکندند 349
- 7_ فرمان به فرشتگان که مؤمنان را ثابت قدم بدارند 349
- وسوسه و یا تجسّم شیطان در روز بدر 351
- اختلاف در تقسیم غنایم 352
- سرانجام غنایم جنگ بدر 355
- قتل اسیر پس از استقرار 360
- دو اسیر در نیمه راه کشته شدند 361
- دعوت اسیران به اسلام 363
- آیات موضوع 365
- 2_ غزوه اُحد 365
- ترجمه آیات 367
- نقشه قریش برای پیروزی 371
- تفسیر آیات 371
- اشاره 371
- 1_ گرد آوری امکانات مالی 371
- اشاره 371
- 2_ همراه آوردن زنان 372
- شکست پس از پیروزی 374
- آشفتگی در ارتش اسلام 377
- در سراشیبی ارتداد 379
- شایعه قتل پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) 382
- مثله کردن شهدای احد 383
- تعقیب دشمن 384
- علّت شکست 387
- نکات آیات 389
- تقویت روحیه ها 392
- آیات موضوع 399
- 3_ جنگ احزاب 399
- ترجمه آیات 400
- دفاع مقدّس در کرانه های خندق یا رویارویی کفر با اسلام 402
- تفسیر آیات 402
- اشاره 404
- آیات مربوط به جنگ احزاب 404
- بخش نخست: آیات بیانگر وضع عمومی مسلمانان 405
- بخش دوم: وضع منافقان و افراد بیمارگونه 407
- بخش سوم: پیامبر و یاران واقعی او 417
- 1_ پیامبر اسوه و الگو است 417
- 2_ وعده های الهی راست واستوار است 418
- 4_ هر دو گروه به سزای کردار خود می رسند 419
- 4- غزوه بنی المصطلق 424
- اشاره 424
- آیات موضوع 424
- تفسیر آیات 424
- ترجمه آیات 424
- منافقی آتش اختلاف را دامن می زند 426
- قرآن نظر منافقان را محکوم می کند 430
خواهد گرفت، اکنون بحث ما در باره عصمت او قبل از بعثت است.
گروهی از بداندیشان که در صفحه زندگی پیامبر خاتم، نقطه سیاهی نجسته اند، به فکر افتاده اند که برای او پیش از بعثت نقطه ضعفی جستجو کنند تا شاید بتوانند عصمت او را در تمام دوران عمر متزلزل سازند.
ودر این مورد، آیات پنجگانه ای را دستاویز خود قرار داده وبه مرام خود استدلال نموده اند، شایسته است، این پنج آیه را که همگی مربوط به زندگی وی پیش از بعثت است مطرح نموده ومخالف را خلع سلاح کنیم. اینک مجموع این آیات به ترتیب مطرح می گردند:
آیه یکم:( وَوَجَدَکَ ضالاً فَهَدی) (الضحی/6).
قرآن در سوره «الضحی» پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)را به عنوان یک فرد «ضال» معرفی می کند واین معرفی مربوط به دوران کودکی وجوانی او است، آنجا که می فرماید:
(أَلَمْ یَجِدْکَ یَتیماً فَاوی* وَ وَجَدَکَ ضالاً فَهَدی* وَ وَجَدکَ عائِلاً فَأَغْنی) (الضحی آیه های 8_6): «آیا تو را یتیم نیافت وپناه داد و ضالّ یافت و هدایت کرد، تهی دست یافت و توانگر نمود».
پیش داوران، لفظ «ضالّ» را به معنی گمراه در امور دینی تفسیر کرده و آن را معادل «کفر»، «شرک»، و... می دانند ومی گویند:پیامبر در مرحله ای از عمر بر همین حالت بوده ولی در پرتو نعمت الهی، هدایت یافت وبر هدایت مردم گمارده شد.
پاسخ:
ما در توضیح آیه از احتمالات متعددی که فخر رازی در تفسیر خود یاد کرده صرف نظر کرده وبه توضیح آیه می پردازیم.
لفظ «ضال» در لغت عرب در موارد سه گانه به کار می رود: