- اصول جاودان اخلاقی و اجتماعی قرآن 1
- پیشگفتار 1
- ابعاد مختلف آیات قرآن 3
- بهره گیری از قرآن به وسیله کامپیوتر 3
- منشور نخست 7
- اشاره 7
- اشاره 9
- 1. ده فرمان یهود 13
- 1. دگرگونی در یثرب در پرتو این دو آیه 14
- اشاره 16
- با دیگر منشورهای اخلاقی آشنا شویم 16
- الف. منشور اخلاقی در سوره مؤمنون 16
- ب. منشور اخلاقی در سوره لقمان 17
- ج. منشور اخلاقی در سوره حجرات 19
- اشاره 21
- آیات موضوع 22
- ترجمه آیات 25
- اشاره 28
- تفسیر موضوعی آیات 28
- ریشه بت پرستی 29
- اشاره 31
- انگیزه های شرک در پرستش 31
- 1. اعتقاد به تعدد خالق 31
- 2. اندیشه جدایی خدا از مخلوق 32
- 3. تفویض قدرت ها به خداگونه ها یا تعدد مدبرها 33
- آیا پرستش به معنی نهایت خضوع و تذلل است؟! 37
- «او که آغاز و انجام در دست اوست» 48
- دیگر اقسام توحید 65
- آیات موضوع 67
- ترجمه آیات 68
- اشاره 69
- تفسیر موضوعی آیات 69
- خاموشی شعله های عواطف در غرب 70
- زنگ خطر 74
- سیمای ملکوتی والدین در قرآن 74
- آیات موضوع 83
- ترجمه آیات 84
- تفسیر موضوعی آیات 85
- اشاره 85
- وحدت انگیزه 86
- فرزندکشی های آگاهان و ناآگاهان! 89
- انگیزه دختر کشی!! 92
- و ...فرزند کشی های مقدس!! 94
- پیامم را به مادرها رسانی! 97
- آیات موضوع 99
- ترجمه آیات 100
- تفسیر موضوعی آیات 101
- اشاره 101
- راه مبارزه چیست؟ 102
- 2 . جلوگیری از معاشرت های حساب نشده 104
- اشاره 104
- وظیفه دولت اسلامی چیست؟ 104
- 1. مبارزه با عوامل و مراکز فساد 104
- 3. کمک های مادی ومعنوی برای ازدواج 105
- 4.از میان برداشتن پاپیچ های ازدواج 105
- اشاره 109
- نظریه راسل 110
- امّا کاستی های این روش 110
- مفاسد زنا 114
- قانون جزایی زنا 115
- آیات موضوع 120
- ترجمه آیات 121
- تفسیر موضوعی آیات 123
- اشاره 132
- قصه قصاص 132
- اشاره 134
- قصاص، تأمین کننده حیات جامعه است 134
- 1. برداشتن قصاص، چراغ سبز به جانیان است 136
- 2. اسراف در قتل ممنوع است 138
- 3. در کنار قصاص عفو نیز هست 139
- آیات موضوع 141
- ترجمه آیات 143
- تفسیر موضوعی آیات 144
- اشاره 144
- 1. یتیم در شرایع پیشین 145
- 2. پناه دادن یتیم 146
- 3. یتیم داری 147
- 6. یتیم مصداق روشن مستضعف است 150
- 7. ارج نهادن به دارایی یتیم 152
- 10. قیام به قسط 157
- اشاره 158
- آیات موضوع 158
- ترجمه آیات 159
- مقصود از قسط چیست؟ 160
- اشاره 160
- تفسیر موضوعی آیات 160
- نقد این نظریه 164
- ابعاد عدل و قسط در قرآن 166
- 1. بعد حکومتی عدل و قسط 166
- اشاره 166
- 2. بعد قانونی قسط و عدل 167
- 4. بعد اجتماعی عدل و قسط 168
- آیات موضوع 172
- تفسیر موضوعی آیات 173
- ترجمه آیات 173
- اشاره 173
- امت اسلامی از لطف بیشتری برخوردارند 178
- آیات موضوع 181
- ترجمه آیات 182
- اشاره 182
- تفسیر موضوعی آیات 182
- مانع اجرای عدالت 184
- عدالت زیربنای دستورات اسلام 185
- آیات موضوع 190
- ترجمه آیات 191
- اشاره 192
- تفسیر موضوعی آیات 192
- پیمان شکنی نشانه بی شخصیتی است 195
- وعده های اخلاقی 197
- پیمان الهی چیست؟ 199
- و امّا نکاتی چند: 200
- نام داران تاریخ 203
- آیات موضوع 205
- ترجمه آیات 205
- تفسیر موضوعی آیات 206
- اشاره 206
- پیروی از علم اصل اساسی است 207
- آیات موضوع 212
- ترجمه آیات 214
- تفسیر موضوعی آیات 215
- اشاره 225
- انفاق محدود 226
- میانه روی در نیکی ها 233
- پاسخ 236
- پاسخ دیگر 237
- ترجمه آیات 240
- آیات موضوع 240
- تواضع و فروتنی 241
- چاپلوسی 241
- وقار و متانت 241
- کبر و خودپسندی 242
- حالت طغیان زدگی در عده ای از جوانان 244
- پاسخ 246
- پاسخ یک سؤال 246
- اصول دیگر اخلاقی و اجتماعی در قرآن 247
- آیات موضوع 248
- ترجمه آیات 249
- 2 . مسئولیت های سنگین زبان 255
- آسیب های زبان 258
- آیات موضوع 263
- ترجمه آیات 265
- اشاره 266
- تفسیر موضوعی آیات 266
- شکر: بعد معنوی دارد 267
- اشاره 270
- درجات سپاس 270
- 1. شناخت ارزش نعمت و نعمت بخش 271
- 2. اظهار شناخت و خضوع 272
- تفاوت سپاس و چاپلوسی 273
- تجسم شکر در لباس عمل 276
- سپاس و فزونی نعمت 279
- مقام شاکرین 282
- آیات موضوع 284
- ترجمه آیات 287
- تفسیر موضوعی آیات 289
- اشاره 289
- 1. ممتحن کیست؟! 290
- 2. آزمایش شدگان 291
- 3. ابزار آزمایش های الهی 297
- 4. انگیزه های آزمایش های الهی 300
- هدایت همگانی الهی 302
- انگیزه های امتحان های الهی 304
- 1. تربیت و پرورش استعدادهای نهفته 304
- 3. جداسازی نیکان و بدان 310
- 2. مقیاس پاداش ها و کیفرها 310
- آیات موضوع 312
- ترجمه آیات 313
- 1. نسیان جرایم 315
- تفسیر موضوعی آیات 315
- نسیان های نکوهیده در قرآن 315
- اشاره 315
- 2. نسیان خدا 316
- چگونه خدافراموشی مایه خودفراموشی است 318
- یادآوری دونکته 325
- آیات موضوع 328
- تفسیر موضوعی آیات 329
- ترجمه آیات 329
- خوشتر آن باشد که وصف دلبران.. 330
- الگوهای روشن و بزرگ 334
- محدودیت در بررسی تاریخ اقوام 338
- گواه نبوت و برهان رسالت 339
- آیات موضوع 342
- ترجمه آیات 343
- تفسیر موضوعی آیات 344
- اشاره 344
- افراط و تفریط در این مورد 348
- تک ابزاری محکوم است 349
- حساب تزکیه از درون گرایی جدا است 350
- قلب منبع شناخت، و ابزار آن تزکیه است 355
- مکانیزم قلب 356
- نهج البلاغه و درون گرایی 358
- اشاره 361
- الف: فلسفه تاریخ چیست؟ 363
- ب: جامعه چیست؟ 364
- ج: فلسفه نظارت عمومی 366
- د: چرا انسان اجتماعی است؟ 367
- آیات موضوع 369
- تفسیر موضوعی آیات 370
- ترجمه آیات 370
- آیات موضوع 376
- ترجمه آیات 378
- تفسیر موضوعی آیات 379
- الف. اصالت فرد 384
- ترجمه آیات 384
- آیات موضوع 384
- ب. اصالت جامعه 385
- اشاره 390
- 3. ترکیب اعتباری 391
- 1. ترکیب حقیقی شیمیایی 391
- 2. ترکیب حقیقی صناعی 391
- برداشت قرآن از وحدت جامعه 393
- آیات موضوع 401
- ترجمه آیات 402
- تفسیر موضوعی آیات 403
- اشاره 407
- تصادف در تاریخ 411
- آیات موضوع 417
- ترجمه آیات 420
- اشاره 422
- تفسیر موضوعی آیات 422
- 1. هر امتی دوره و اجلی دارد 423
- 2. طلوع و غروب تمدن ها قطعی است 424
- 3. ستمگری مایه نابودی است 425
- 4. تأثیر وضع مادی جوامع در رفتار انسان ها 426
- الف. افزایش رشد اجتماعی 430
- اشاره 430
- علت امیدواری 430
- ب. عشق به تکامل از درون انسان شعله می کشد 431
- الف: آیا وحدت جامعه ها و تمدن ها و باورداشت ها امکان پذیر است؟ 432
- ب. صلح و صفا به جای خونریزی 436
- اشاره 437
- الف. صالحان وارثان زمین می شوند 437
- 6. قرآن و آینده جامعه ها 437
- ج. گسترش اسلام در سراسر جهان 439
- ب. استقرار آیین خدا و گسترش امنیت در جهان 439
- د. پیروزی پیامبران 440
- ه_. در مبارزه حق و باطل، حق پیروز است 441
- و. کمک های غیبی در سرانجام جامعه ها 442
- ز. سرانجام جامعه ها از نظر احادیث اسلامی 443
پیشگفتار
اصول جاودان اخلاقی و اجتماعی قرآن
مفسّران اسلامی در باره موضوعات اخلاقی و اجتماعی تا آن جا که روش تفسیری آنان اجازه می داد، به شایستگی سخن گفته اند و این بُعد از آیات قرآن را روشن ساخته اند ولی از آن جا که اساس تفسیر آنان را تفسیر سوره به سوره قرآن تشکیل می داد، هرگز مجموع آیات مربوط به یک موضوع را، یک جا بحث نکرده اند، از این جهت جلوه و یا نتیجه کار آنان، بر اثر پراکندگی بحث، کم تر بوده است. روی این لحاظ لازم است درباره این آیات و هم چنین آیات مربوط به موضوعات به گونه دیگر نیز سخن گفت، و زحمات و رنج های آنان را شکوفاتر ساخت.
این روش، همان روش تفسیر موضوعی است؛ یعنی تفسیر آیات قرآن بر طبق موضوعاتی که در آن وارد شده است. در این روش، مجموع آیات یک موضوع در یک جا گردآوری می شود، سپس با دسته بندی آن ها از همه، نظر واحدی اتخاذ می گردد.
چه بسا آیات مربوط به یک موضوع در سوره های مختلف وارد شده و قرآن در هر سوره ای، به مناسبتی، به یک بخش از بخش های مختلف آن،