- پیشگفتار 1
- کلیات 2
- اصالت توحیدی انسان 2
- اهمیت توحید 2
- ١. توحید نظری 3
- اقسام توحید 3
- اشاره 3
- ٢. توحید عملی 4
- اشاره 5
- اشاره 5
- الف) توحید واحدی 5
- ١. توحید ذاتی 5
- اشاره 5
- اشاره قرآن به توحید واحدی 5
- اشاره 5
- بخش اول: توحید نظری 5
- اشاره 6
- براهین توحید واحدی 6
- یک - برهان فطرت 6
- دو - برهان تمانع وهماهنگی جهان 9
- اول - اشاره به اصل برهان 9
- اشاره 9
- دوم - اشاره به نفی تالی و مقدم 10
- ب) توحید احدی 11
- اشاره 11
- سه - برهان هدایت ودعوت 11
- توحید احدی از دیدگاه قرآن کریم 12
- اقسام توحید احدی 12
- ٢. توحید صفاتی 13
- اشاره 13
- ٣. توحید افعالی 13
- قانون علیت و توحید افعالی 14
- اقسام علل طبیعی 15
- الف) علیت ماده اولی 15
- ب) علیت انسان 15
- اشاره 15
- الف) نورافشانی قرآن در هدایت 16
- اشاره 16
- اقسام علیت معنوی و غیبی 16
- ب) شفای دردهای باطنی 16
- د) گناه، سبب گسترش فساد 17
- ه) کفر، سبب لعن الهی 17
- ج) آرامش دل 17
- و) ظلم، سبب تحریم طیبات 18
- ح) ایمان، سبب هدایت الهی 18
- ز) کار نیک، سبب وفور نعمت 18
- ی) تقوا، عامل ازدیاد رزق 19
- ط) صبر، سبب جزای اخروی 19
- ک) استقامت در توحید، عامل تأیید از جانب فرشتگان 19
- اشاره 19
- اقسام توحید افعالی 19
- ١. توحید در ربوبیت 20
- اشاره 20
- مفهوم «ربوبیت» 21
- الف) مالک و صاحب 21
- اشاره 21
- ب) سرور مطاع 21
- ج) مصلح و مدبر و مربی امور 22
- توحید در خالقیت، منشأ توحید ربوبی 25
- اشاره 27
- ١. فطرت دلیل بر توحید ربوبی 27
- ادله توحید ربوبی 27
- اشاره 28
- ٢. اتقان و نظاممندی عالم، دلیل بر توحید ربوبی 28
- الف) تلازم بین مقدم و تالی 28
- ب) نفی تالی 29
- نهی از اعتقاد به ربوبیت استقلالی برای غیر خداوند 30
- مشرکان و شرک در ربوبیت 32
- تربیت غیر، به اذن خداوند 34
- ٢. تربیت در امور معنوی 34
- اشاره 34
- مذمت مشرکان به جهت اعتقاد به استقلال معبودان خود 34
- ١. تربیت در امور مادی 34
- پاسخ 37
- شبهه: تلازم بین توحید ربوبی و الوهی 37
- کلام علوی مالکی در تلازم بین توحید ربوبی و الوهی (شرک ربوبی مشرکان) 41
- اشاره 42
- خداوند، تنها خالق مستقل 42
- ٢. توحید در خالقیت 42
- نهی از اعتقاد به خالقیت استقلالی برای غیر خدا 43
- خالقیت طولی خداوند نسبت به فعل انسان 43
- خالقیت غیر خدا به اذن خدا 44
- اشاره 45
- ارتباط بین ربوبیت و خالقیت 45
- ٣. توحید در ولایت وحاکمیت 45
- اشاره 47
- 4. توحید در قانونگذاری 47
- حاکمیت غیر خدا، به اذن خدا 47
- اشاره 49
- 5. توحید در مالکیت 49
- اعتقاد مشرکان به شرک در قانونگذاری 49
- مالکیت مجازی غیر خدا 52
- مالکیت مجازی غیر خدا، به مشیت خدا 53
- فتاوای وهابیان 54
- بخش دوم: توحید عملی 54
- اشاره 54
- مباحث توحید در عبادت 56
- اوّل: مفهوم عبادت (بحث مفهومی) 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- مفهوم الوهیت 57
- بررسی اقوال 58
- دوّم: توحید در عبادت از دیدگاه قرآن (بحث حکمی) 60
- اشاره 60
- اشاره 62
- اقسام عبودیت 62
- ١. مملوکیت منفعت 63
- ٢. عبودیت اطاعت 63
- ٣. تعظیم به قصد ربوبیت یا الوهیت 64
- اشاره 65
- ارکان عبادت 65
- الف) خضوع با اعتقاد به الوهیت 66
- ب) خضوع با اعتقاد به ربوبیت 67
- سوم: مصداق عبادت 68
- اشاره 68
- اطاعت از دستورات الهی همراه با اعتقاد صحیح 73
- فرق بین توجه به کعبه و توجه به بتها 75
- تقسیم توحید نزد وهابیان 76
- نقد 76
- ارکان عبادت نزد وهابیان 77
- نقد وبررسی 78
- ارتباط بین توحید در خالقیت با توحید در عبادت 80
- دلیل فطرت بر توحید عبادی 80
- ارتباط بین توحید الوهی با توحید در عبادت 81
- ارتباط بین توحید ربوبی با توحید در عبادت 81
- عبادت بتها با اعتقاد به خالقیت و رزّاقیت استقلالی 82
- انواع دعا وصدا زدن غیر 85
- اشاره 85
- ١. دعا به معنای عبادت و پرستش 85
- اشاره 85
- الف) استعمال با (مِنْ دُونِ اللهِ) 85
- ب) استعمال با مَعَ اللهِ 88
- اشاره 88
- ٢. دعا به معنای طلب وخواستن واستغاثه 88
- الف) دعا در امر دنیوی 89
- ب) دعا در امر آخرت 90
- اشاره 91
- ٣. دعوت به هدایت یا ضلالت 91
- الف) متعدی با «إلی» 91
- ب) متعدی با لام 92
- 4. دعا به معنای ندا 93
- خلط وهابیان بین دعای عبادت ودعای طلب وخواستن 94
- 5. دعا به معنای ادعا 94
- شبهه: تلازم بین دعای طلب با دعای عبادت 97
- پاسخ 98
- مطلق دعا و صدا زدن عبادت نیست 99
- شبهه: تقیید دعای طلب در کلمات وهابیان 102
- پاسخ 104
- دعای استقلالی، مخصوص خداوند متعال 109
- ١. به نحو استقلالیت 109
- اشاره 109
- ٢. به نحو تبعیت 109
- اعمال به نیت است 110
- بخش سوم: بررسی آیات متشابهات 113
- اشاره 113
- شبهه اول: دعا عبادت است! ! 133
- اشاره 133
- پاسخ به شبهات 133
- شبهه دوم: کفر بودن قصد اولیا 147
- شبهه سوم: عدم اعتقاد کفار به ربوبیت بتها 150
- شبهه چهارم: همصدایی با مشرکان 151
- شبهه پنجم: نهی از صدا زدن غیرخدا 152
- شبهه ششم: روزی خواستن از خدا 153
- شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا 154
- شبهه هشتم: کفایت کردن خدا 155
- شبهه نهم: بطلان صدا زدن غیر خدا 156
- شبهه دهم: عدم اجابت دعا از سوی غیرخدا 157
- شبهه یازدهم: فقط صدا زدن خدا هنگام اضطرار 157
- شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا 158
- شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا 159
- شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها 159
- شبهه پانزدهم: گمراهی مشرکان از صدا زدن خدا 160
- شبهه شانزدهم: عدم امکان اجابت دعا از سوی غیرخدا 168
- شبهه هفدهم: نهی از صدا زدن کسی همراه با خدا 171
- کتابنامه 173
صدر آیه استفاده میشود آنجا که خداوند متعال میفرماید:
إِنَّ الَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللهِ لا یمْلِکُونَ لَکُمْ رِزْقاً) (عنکبوت:١٧)
آنهایی را که غیر از خدا پرستش میکنید، مالک هیچ رزقی برای شما نیستند.
ثانیاً: اگر ولی خدا را برای خواستن رزق از خدا واسطه قرار دهیم دعای او در تسریع رزق تأثیر بهسزایی دارد، همانگونه که در رزق معنوی اینچنین است و لذا خداوند متعال میفرماید:
وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِیماً ؛ (نساء: ۶۴)
و اگر این مخالفان هنگامی که به خود ستم کردند نزد تو [ای پیامبر (ص)] میآمدند و از خدا طلب آمرزش میکردند و پیامبر هم برای آنان استغفار میکرد، خدا را توبهپذیر و مهربان مییافتند.
شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا
خداوند متعال میفرماید:
قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَ لا تَحْوِیلاً * أُولئِکَ الَّذِینَ یدْعُونَ یبْتَغُونَ إِلی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ) (اسراء: ۵۶ - ۵٧)
بگو: کسانی را که غیر از خدا (معبود خود) میپندارید، بخوانید! آنها نه میتوانند مشکلی را از شما برطرف سازند، ونه تغییری در آن ایجاد کنند. کسانی را که آنان میخوانند، خودشان وسیلهای (برای تقرب) به پروردگارشان میجویند. . .
گفته شده: غیر از خدا قدرت رفع گرفتاری از انسان را ندارد.