- پیشگفتار 1
- اصالت توحیدی انسان 2
- کلیات 2
- اهمیت توحید 2
- اقسام توحید 3
- ١. توحید نظری 3
- اشاره 3
- ٢. توحید عملی 4
- اشاره 5
- اشاره 5
- ١. توحید ذاتی 5
- الف) توحید واحدی 5
- اشاره قرآن به توحید واحدی 5
- اشاره 5
- بخش اول: توحید نظری 5
- اشاره 5
- براهین توحید واحدی 6
- اشاره 6
- یک - برهان فطرت 6
- دو - برهان تمانع وهماهنگی جهان 9
- اول - اشاره به اصل برهان 9
- اشاره 9
- دوم - اشاره به نفی تالی و مقدم 10
- اشاره 11
- سه - برهان هدایت ودعوت 11
- ب) توحید احدی 11
- توحید احدی از دیدگاه قرآن کریم 12
- اقسام توحید احدی 12
- اشاره 13
- ٣. توحید افعالی 13
- ٢. توحید صفاتی 13
- قانون علیت و توحید افعالی 14
- ب) علیت انسان 15
- الف) علیت ماده اولی 15
- اشاره 15
- اقسام علل طبیعی 15
- الف) نورافشانی قرآن در هدایت 16
- اشاره 16
- اقسام علیت معنوی و غیبی 16
- ب) شفای دردهای باطنی 16
- د) گناه، سبب گسترش فساد 17
- ه) کفر، سبب لعن الهی 17
- ج) آرامش دل 17
- و) ظلم، سبب تحریم طیبات 18
- ز) کار نیک، سبب وفور نعمت 18
- ح) ایمان، سبب هدایت الهی 18
- اقسام توحید افعالی 19
- اشاره 19
- ط) صبر، سبب جزای اخروی 19
- ی) تقوا، عامل ازدیاد رزق 19
- ک) استقامت در توحید، عامل تأیید از جانب فرشتگان 19
- ١. توحید در ربوبیت 20
- اشاره 20
- ب) سرور مطاع 21
- الف) مالک و صاحب 21
- اشاره 21
- مفهوم «ربوبیت» 21
- ج) مصلح و مدبر و مربی امور 22
- توحید در خالقیت، منشأ توحید ربوبی 25
- ادله توحید ربوبی 27
- ١. فطرت دلیل بر توحید ربوبی 27
- اشاره 27
- اشاره 28
- ٢. اتقان و نظاممندی عالم، دلیل بر توحید ربوبی 28
- الف) تلازم بین مقدم و تالی 28
- ب) نفی تالی 29
- نهی از اعتقاد به ربوبیت استقلالی برای غیر خداوند 30
- مشرکان و شرک در ربوبیت 32
- اشاره 34
- ١. تربیت در امور مادی 34
- ٢. تربیت در امور معنوی 34
- مذمت مشرکان به جهت اعتقاد به استقلال معبودان خود 34
- تربیت غیر، به اذن خداوند 34
- شبهه: تلازم بین توحید ربوبی و الوهی 37
- پاسخ 37
- کلام علوی مالکی در تلازم بین توحید ربوبی و الوهی (شرک ربوبی مشرکان) 41
- اشاره 42
- خداوند، تنها خالق مستقل 42
- ٢. توحید در خالقیت 42
- خالقیت طولی خداوند نسبت به فعل انسان 43
- نهی از اعتقاد به خالقیت استقلالی برای غیر خدا 43
- خالقیت غیر خدا به اذن خدا 44
- اشاره 45
- ٣. توحید در ولایت وحاکمیت 45
- ارتباط بین ربوبیت و خالقیت 45
- 4. توحید در قانونگذاری 47
- اشاره 47
- حاکمیت غیر خدا، به اذن خدا 47
- اشاره 49
- اعتقاد مشرکان به شرک در قانونگذاری 49
- 5. توحید در مالکیت 49
- مالکیت مجازی غیر خدا 52
- مالکیت مجازی غیر خدا، به مشیت خدا 53
- اشاره 54
- بخش دوم: توحید عملی 54
- فتاوای وهابیان 54
- اشاره 56
- اوّل: مفهوم عبادت (بحث مفهومی) 56
- مباحث توحید در عبادت 56
- اشاره 56
- مفهوم الوهیت 57
- بررسی اقوال 58
- اشاره 60
- دوّم: توحید در عبادت از دیدگاه قرآن (بحث حکمی) 60
- اقسام عبودیت 62
- اشاره 62
- ١. مملوکیت منفعت 63
- ٢. عبودیت اطاعت 63
- ٣. تعظیم به قصد ربوبیت یا الوهیت 64
- ارکان عبادت 65
- اشاره 65
- الف) خضوع با اعتقاد به الوهیت 66
- ب) خضوع با اعتقاد به ربوبیت 67
- سوم: مصداق عبادت 68
- اشاره 68
- اطاعت از دستورات الهی همراه با اعتقاد صحیح 73
- فرق بین توجه به کعبه و توجه به بتها 75
- تقسیم توحید نزد وهابیان 76
- نقد 76
- ارکان عبادت نزد وهابیان 77
- نقد وبررسی 78
- ارتباط بین توحید در خالقیت با توحید در عبادت 80
- دلیل فطرت بر توحید عبادی 80
- ارتباط بین توحید ربوبی با توحید در عبادت 81
- ارتباط بین توحید الوهی با توحید در عبادت 81
- عبادت بتها با اعتقاد به خالقیت و رزّاقیت استقلالی 82
- اشاره 85
- اشاره 85
- الف) استعمال با (مِنْ دُونِ اللهِ) 85
- ١. دعا به معنای عبادت و پرستش 85
- انواع دعا وصدا زدن غیر 85
- اشاره 88
- ب) استعمال با مَعَ اللهِ 88
- ٢. دعا به معنای طلب وخواستن واستغاثه 88
- الف) دعا در امر دنیوی 89
- ب) دعا در امر آخرت 90
- اشاره 91
- الف) متعدی با «إلی» 91
- ٣. دعوت به هدایت یا ضلالت 91
- ب) متعدی با لام 92
- 4. دعا به معنای ندا 93
- خلط وهابیان بین دعای عبادت ودعای طلب وخواستن 94
- 5. دعا به معنای ادعا 94
- شبهه: تلازم بین دعای طلب با دعای عبادت 97
- پاسخ 98
- مطلق دعا و صدا زدن عبادت نیست 99
- شبهه: تقیید دعای طلب در کلمات وهابیان 102
- پاسخ 104
- ٢. به نحو تبعیت 109
- اشاره 109
- دعای استقلالی، مخصوص خداوند متعال 109
- ١. به نحو استقلالیت 109
- اعمال به نیت است 110
- بخش سوم: بررسی آیات متشابهات 113
- اشاره 113
- اشاره 133
- پاسخ به شبهات 133
- شبهه اول: دعا عبادت است! ! 133
- شبهه دوم: کفر بودن قصد اولیا 147
- شبهه سوم: عدم اعتقاد کفار به ربوبیت بتها 150
- شبهه چهارم: همصدایی با مشرکان 151
- شبهه پنجم: نهی از صدا زدن غیرخدا 152
- شبهه ششم: روزی خواستن از خدا 153
- شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا 154
- شبهه هشتم: کفایت کردن خدا 155
- شبهه نهم: بطلان صدا زدن غیر خدا 156
- شبهه دهم: عدم اجابت دعا از سوی غیرخدا 157
- شبهه یازدهم: فقط صدا زدن خدا هنگام اضطرار 157
- شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا 158
- شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا 159
- شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها 159
- شبهه پانزدهم: گمراهی مشرکان از صدا زدن خدا 160
- شبهه شانزدهم: عدم امکان اجابت دعا از سوی غیرخدا 168
- شبهه هفدهم: نهی از صدا زدن کسی همراه با خدا 171
- کتابنامه 173
اوست، ولی کسی که توجّه به واسطه فیض الهی از انبیا واولیا کرده وبه او پناه برده معتقد به استقلال در پناه دادن نیست، بلکه نزد او آمده وبه او پناه آورده تا با دعایش از آن جهت که مقرب نزد خدای متعال است او را به رسیدن به مقصودش کمک نماید. و میدانیم که عالم معنویات همانند عالم ماده وطبیعت، عالم اسباب ومسببات است.
شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا
خداوند متعال میفرماید:
وَ أَنَّهُ کانَ رِجالٌ مِنَ الإِْنْسِ یعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهَقاً) (جن: ۶)
واینکه مردانی از بشر به مردانی از جنّ پناه میبردند، وآنها سبب افزایش گمراهی وطغیانشان میشدند.
گفته شده: مطابق این آیه، پناه بردن به غیرخدا منشأ افزایش گمراهی و طغیانگری به حساب آمده است.
پاسخ
اوّلاً: در جای خود ثابت نمودهایم که پناهگاه حقیقی خداست وهمه موجودات هنگام گرفتاری به او پناه میبرند، ولی سخن در این است که پناه بردن به وسائط برای استفاده از دعای آنها در جهت تقرب به خداوند وبهرهبرداری از فیوضات معنوی آنان با توحید در استعاذه منافاتی ندارد، در صورتی که اعتقاد ما این باشد که پناهگاه اصلی خداست.