- پیشگفتار 1
- اهمیت توحید 2
- اصالت توحیدی انسان 2
- کلیات 2
- ١. توحید نظری 3
- اشاره 3
- اقسام توحید 3
- ٢. توحید عملی 4
- اشاره 5
- ١. توحید ذاتی 5
- الف) توحید واحدی 5
- اشاره 5
- اشاره قرآن به توحید واحدی 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- بخش اول: توحید نظری 5
- اشاره 6
- براهین توحید واحدی 6
- یک - برهان فطرت 6
- اشاره 9
- اول - اشاره به اصل برهان 9
- دو - برهان تمانع وهماهنگی جهان 9
- دوم - اشاره به نفی تالی و مقدم 10
- اشاره 11
- سه - برهان هدایت ودعوت 11
- ب) توحید احدی 11
- اقسام توحید احدی 12
- توحید احدی از دیدگاه قرآن کریم 12
- ٢. توحید صفاتی 13
- ٣. توحید افعالی 13
- اشاره 13
- قانون علیت و توحید افعالی 14
- ب) علیت انسان 15
- اشاره 15
- الف) علیت ماده اولی 15
- اقسام علل طبیعی 15
- اشاره 16
- الف) نورافشانی قرآن در هدایت 16
- اقسام علیت معنوی و غیبی 16
- ب) شفای دردهای باطنی 16
- د) گناه، سبب گسترش فساد 17
- ج) آرامش دل 17
- ه) کفر، سبب لعن الهی 17
- ح) ایمان، سبب هدایت الهی 18
- و) ظلم، سبب تحریم طیبات 18
- ز) کار نیک، سبب وفور نعمت 18
- اقسام توحید افعالی 19
- اشاره 19
- ک) استقامت در توحید، عامل تأیید از جانب فرشتگان 19
- ی) تقوا، عامل ازدیاد رزق 19
- ط) صبر، سبب جزای اخروی 19
- اشاره 20
- ١. توحید در ربوبیت 20
- اشاره 21
- مفهوم «ربوبیت» 21
- ب) سرور مطاع 21
- الف) مالک و صاحب 21
- ج) مصلح و مدبر و مربی امور 22
- توحید در خالقیت، منشأ توحید ربوبی 25
- ١. فطرت دلیل بر توحید ربوبی 27
- ادله توحید ربوبی 27
- اشاره 27
- اشاره 28
- ٢. اتقان و نظاممندی عالم، دلیل بر توحید ربوبی 28
- الف) تلازم بین مقدم و تالی 28
- ب) نفی تالی 29
- نهی از اعتقاد به ربوبیت استقلالی برای غیر خداوند 30
- مشرکان و شرک در ربوبیت 32
- ١. تربیت در امور مادی 34
- اشاره 34
- مذمت مشرکان به جهت اعتقاد به استقلال معبودان خود 34
- تربیت غیر، به اذن خداوند 34
- ٢. تربیت در امور معنوی 34
- پاسخ 37
- شبهه: تلازم بین توحید ربوبی و الوهی 37
- کلام علوی مالکی در تلازم بین توحید ربوبی و الوهی (شرک ربوبی مشرکان) 41
- خداوند، تنها خالق مستقل 42
- اشاره 42
- ٢. توحید در خالقیت 42
- خالقیت طولی خداوند نسبت به فعل انسان 43
- نهی از اعتقاد به خالقیت استقلالی برای غیر خدا 43
- خالقیت غیر خدا به اذن خدا 44
- اشاره 45
- ٣. توحید در ولایت وحاکمیت 45
- ارتباط بین ربوبیت و خالقیت 45
- حاکمیت غیر خدا، به اذن خدا 47
- اشاره 47
- 4. توحید در قانونگذاری 47
- اعتقاد مشرکان به شرک در قانونگذاری 49
- 5. توحید در مالکیت 49
- اشاره 49
- مالکیت مجازی غیر خدا 52
- مالکیت مجازی غیر خدا، به مشیت خدا 53
- بخش دوم: توحید عملی 54
- فتاوای وهابیان 54
- اشاره 54
- اشاره 56
- مباحث توحید در عبادت 56
- اشاره 56
- اوّل: مفهوم عبادت (بحث مفهومی) 56
- مفهوم الوهیت 57
- بررسی اقوال 58
- دوّم: توحید در عبادت از دیدگاه قرآن (بحث حکمی) 60
- اشاره 60
- اشاره 62
- اقسام عبودیت 62
- ٢. عبودیت اطاعت 63
- ١. مملوکیت منفعت 63
- ٣. تعظیم به قصد ربوبیت یا الوهیت 64
- ارکان عبادت 65
- اشاره 65
- الف) خضوع با اعتقاد به الوهیت 66
- ب) خضوع با اعتقاد به ربوبیت 67
- سوم: مصداق عبادت 68
- اشاره 68
- اطاعت از دستورات الهی همراه با اعتقاد صحیح 73
- فرق بین توجه به کعبه و توجه به بتها 75
- تقسیم توحید نزد وهابیان 76
- نقد 76
- ارکان عبادت نزد وهابیان 77
- نقد وبررسی 78
- دلیل فطرت بر توحید عبادی 80
- ارتباط بین توحید در خالقیت با توحید در عبادت 80
- ارتباط بین توحید ربوبی با توحید در عبادت 81
- ارتباط بین توحید الوهی با توحید در عبادت 81
- عبادت بتها با اعتقاد به خالقیت و رزّاقیت استقلالی 82
- اشاره 85
- الف) استعمال با (مِنْ دُونِ اللهِ) 85
- ١. دعا به معنای عبادت و پرستش 85
- انواع دعا وصدا زدن غیر 85
- اشاره 85
- اشاره 88
- ٢. دعا به معنای طلب وخواستن واستغاثه 88
- ب) استعمال با مَعَ اللهِ 88
- الف) دعا در امر دنیوی 89
- ب) دعا در امر آخرت 90
- الف) متعدی با «إلی» 91
- اشاره 91
- ٣. دعوت به هدایت یا ضلالت 91
- ب) متعدی با لام 92
- 4. دعا به معنای ندا 93
- 5. دعا به معنای ادعا 94
- خلط وهابیان بین دعای عبادت ودعای طلب وخواستن 94
- شبهه: تلازم بین دعای طلب با دعای عبادت 97
- پاسخ 98
- مطلق دعا و صدا زدن عبادت نیست 99
- شبهه: تقیید دعای طلب در کلمات وهابیان 102
- پاسخ 104
- دعای استقلالی، مخصوص خداوند متعال 109
- ٢. به نحو تبعیت 109
- اشاره 109
- ١. به نحو استقلالیت 109
- اعمال به نیت است 110
- اشاره 113
- بخش سوم: بررسی آیات متشابهات 113
- پاسخ به شبهات 133
- شبهه اول: دعا عبادت است! ! 133
- اشاره 133
- شبهه دوم: کفر بودن قصد اولیا 147
- شبهه سوم: عدم اعتقاد کفار به ربوبیت بتها 150
- شبهه چهارم: همصدایی با مشرکان 151
- شبهه پنجم: نهی از صدا زدن غیرخدا 152
- شبهه ششم: روزی خواستن از خدا 153
- شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا 154
- شبهه هشتم: کفایت کردن خدا 155
- شبهه نهم: بطلان صدا زدن غیر خدا 156
- شبهه دهم: عدم اجابت دعا از سوی غیرخدا 157
- شبهه یازدهم: فقط صدا زدن خدا هنگام اضطرار 157
- شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا 158
- شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا 159
- شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها 159
- شبهه پانزدهم: گمراهی مشرکان از صدا زدن خدا 160
- شبهه شانزدهم: عدم امکان اجابت دعا از سوی غیرخدا 168
- شبهه هفدهم: نهی از صدا زدن کسی همراه با خدا 171
- کتابنامه 173
ثانیاً: آیه فوق مربوط به کسانی است که خدا وارتباط اصلی با او را رها کرده وتنها امیدشان به جن است وآنان را در این رابطه مستقل در تدبیر میدانستهاند.
شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا
خداوند متعال میفرماید:
وَ لا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللهِ ما لا ینْفَعُکَ وَ لا یضُرُّکَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذاً مِنَ الظَّالِمِینَ) (یونس: ١٠۶)
وجز خدا، چیزی را که نه سودی به تو میرساند ونه زیانی، مخوان! که اگر چنین کنی، از ستمکاران خواهی بود!
گفته شده: مطابق این آیه صدا زدن غیرخدا ظلم به حساب آمده است.
پاسخ
آیه فوق به قرینه آیات دیگر وملاحظه وضعیت مشرکان ومخاطبان آیه در عصر ظهور پیامبر اسلام (ص) ، درصدد نهی پیامبر (ص) از فرا خواندن بتها واجنه وملائکه به مانند همان مشرکان است. آنان با نظر استقلالی در تدبیر به این وسائط نگاه میکردند، همانگونه که مکرراً در پاسخ از آیات دیگر به آن اشاره کردیم.
شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها
خداوند متعال میفرماید:
وَ إِنْ یمْسَسْکَ اللهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ) (یونس: ١٠٧)