- پیشگفتار 1
- اهمیت توحید 2
- کلیات 2
- اصالت توحیدی انسان 2
- اشاره 3
- ١. توحید نظری 3
- اقسام توحید 3
- ٢. توحید عملی 4
- ١. توحید ذاتی 5
- الف) توحید واحدی 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- اشاره قرآن به توحید واحدی 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- بخش اول: توحید نظری 5
- براهین توحید واحدی 6
- اشاره 6
- یک - برهان فطرت 6
- اشاره 9
- دو - برهان تمانع وهماهنگی جهان 9
- اول - اشاره به اصل برهان 9
- دوم - اشاره به نفی تالی و مقدم 10
- اشاره 11
- سه - برهان هدایت ودعوت 11
- ب) توحید احدی 11
- توحید احدی از دیدگاه قرآن کریم 12
- اقسام توحید احدی 12
- اشاره 13
- ٣. توحید افعالی 13
- ٢. توحید صفاتی 13
- قانون علیت و توحید افعالی 14
- اشاره 15
- ب) علیت انسان 15
- اقسام علل طبیعی 15
- الف) علیت ماده اولی 15
- الف) نورافشانی قرآن در هدایت 16
- اشاره 16
- اقسام علیت معنوی و غیبی 16
- ب) شفای دردهای باطنی 16
- ج) آرامش دل 17
- د) گناه، سبب گسترش فساد 17
- ه) کفر، سبب لعن الهی 17
- و) ظلم، سبب تحریم طیبات 18
- ز) کار نیک، سبب وفور نعمت 18
- ح) ایمان، سبب هدایت الهی 18
- ط) صبر، سبب جزای اخروی 19
- اقسام توحید افعالی 19
- اشاره 19
- ک) استقامت در توحید، عامل تأیید از جانب فرشتگان 19
- ی) تقوا، عامل ازدیاد رزق 19
- ١. توحید در ربوبیت 20
- اشاره 20
- الف) مالک و صاحب 21
- مفهوم «ربوبیت» 21
- ب) سرور مطاع 21
- اشاره 21
- ج) مصلح و مدبر و مربی امور 22
- توحید در خالقیت، منشأ توحید ربوبی 25
- ادله توحید ربوبی 27
- اشاره 27
- ١. فطرت دلیل بر توحید ربوبی 27
- اشاره 28
- ٢. اتقان و نظاممندی عالم، دلیل بر توحید ربوبی 28
- الف) تلازم بین مقدم و تالی 28
- ب) نفی تالی 29
- نهی از اعتقاد به ربوبیت استقلالی برای غیر خداوند 30
- مشرکان و شرک در ربوبیت 32
- اشاره 34
- مذمت مشرکان به جهت اعتقاد به استقلال معبودان خود 34
- ١. تربیت در امور مادی 34
- تربیت غیر، به اذن خداوند 34
- ٢. تربیت در امور معنوی 34
- پاسخ 37
- شبهه: تلازم بین توحید ربوبی و الوهی 37
- کلام علوی مالکی در تلازم بین توحید ربوبی و الوهی (شرک ربوبی مشرکان) 41
- خداوند، تنها خالق مستقل 42
- اشاره 42
- ٢. توحید در خالقیت 42
- خالقیت طولی خداوند نسبت به فعل انسان 43
- نهی از اعتقاد به خالقیت استقلالی برای غیر خدا 43
- خالقیت غیر خدا به اذن خدا 44
- ٣. توحید در ولایت وحاکمیت 45
- اشاره 45
- ارتباط بین ربوبیت و خالقیت 45
- اشاره 47
- 4. توحید در قانونگذاری 47
- حاکمیت غیر خدا، به اذن خدا 47
- 5. توحید در مالکیت 49
- اعتقاد مشرکان به شرک در قانونگذاری 49
- اشاره 49
- مالکیت مجازی غیر خدا 52
- مالکیت مجازی غیر خدا، به مشیت خدا 53
- فتاوای وهابیان 54
- اشاره 54
- بخش دوم: توحید عملی 54
- مباحث توحید در عبادت 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- اوّل: مفهوم عبادت (بحث مفهومی) 56
- مفهوم الوهیت 57
- بررسی اقوال 58
- اشاره 60
- دوّم: توحید در عبادت از دیدگاه قرآن (بحث حکمی) 60
- اشاره 62
- اقسام عبودیت 62
- ١. مملوکیت منفعت 63
- ٢. عبودیت اطاعت 63
- ٣. تعظیم به قصد ربوبیت یا الوهیت 64
- ارکان عبادت 65
- اشاره 65
- الف) خضوع با اعتقاد به الوهیت 66
- ب) خضوع با اعتقاد به ربوبیت 67
- اشاره 68
- سوم: مصداق عبادت 68
- اطاعت از دستورات الهی همراه با اعتقاد صحیح 73
- فرق بین توجه به کعبه و توجه به بتها 75
- تقسیم توحید نزد وهابیان 76
- نقد 76
- ارکان عبادت نزد وهابیان 77
- نقد وبررسی 78
- دلیل فطرت بر توحید عبادی 80
- ارتباط بین توحید در خالقیت با توحید در عبادت 80
- ارتباط بین توحید ربوبی با توحید در عبادت 81
- ارتباط بین توحید الوهی با توحید در عبادت 81
- عبادت بتها با اعتقاد به خالقیت و رزّاقیت استقلالی 82
- اشاره 85
- ١. دعا به معنای عبادت و پرستش 85
- انواع دعا وصدا زدن غیر 85
- الف) استعمال با (مِنْ دُونِ اللهِ) 85
- اشاره 85
- اشاره 88
- ٢. دعا به معنای طلب وخواستن واستغاثه 88
- ب) استعمال با مَعَ اللهِ 88
- الف) دعا در امر دنیوی 89
- ب) دعا در امر آخرت 90
- الف) متعدی با «إلی» 91
- ٣. دعوت به هدایت یا ضلالت 91
- اشاره 91
- ب) متعدی با لام 92
- 4. دعا به معنای ندا 93
- 5. دعا به معنای ادعا 94
- خلط وهابیان بین دعای عبادت ودعای طلب وخواستن 94
- شبهه: تلازم بین دعای طلب با دعای عبادت 97
- پاسخ 98
- مطلق دعا و صدا زدن عبادت نیست 99
- شبهه: تقیید دعای طلب در کلمات وهابیان 102
- پاسخ 104
- ١. به نحو استقلالیت 109
- دعای استقلالی، مخصوص خداوند متعال 109
- ٢. به نحو تبعیت 109
- اشاره 109
- اعمال به نیت است 110
- بخش سوم: بررسی آیات متشابهات 113
- اشاره 113
- شبهه اول: دعا عبادت است! ! 133
- پاسخ به شبهات 133
- اشاره 133
- شبهه دوم: کفر بودن قصد اولیا 147
- شبهه سوم: عدم اعتقاد کفار به ربوبیت بتها 150
- شبهه چهارم: همصدایی با مشرکان 151
- شبهه پنجم: نهی از صدا زدن غیرخدا 152
- شبهه ششم: روزی خواستن از خدا 153
- شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا 154
- شبهه هشتم: کفایت کردن خدا 155
- شبهه نهم: بطلان صدا زدن غیر خدا 156
- شبهه یازدهم: فقط صدا زدن خدا هنگام اضطرار 157
- شبهه دهم: عدم اجابت دعا از سوی غیرخدا 157
- شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا 158
- شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا 159
- شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها 159
- شبهه پانزدهم: گمراهی مشرکان از صدا زدن خدا 160
- شبهه شانزدهم: عدم امکان اجابت دعا از سوی غیرخدا 168
- شبهه هفدهم: نهی از صدا زدن کسی همراه با خدا 171
- کتابنامه 173
١. توحید در ربوبیت
اشاره
توحید در ربوبیت یعنی اعتقاد به اینکه در عالم وجود مربی بالاستقلال یکی است ودیگران تحت سلطه وتربیت اویند گرچه در عالم، تصرف دارند؛ خداوند متعال فرمود: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ ؛ «ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است» . (فاتحه:٢)
همچنین فرمود:
قُلْ أَ غَیرَ اللهِ أَبْغِی رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ کُلِّ شَیءٍ (انعام: ١۶۴)
بگو: آیا غیر خدا، پروردگاری را بطلبم، در حالی که او پروردگار همه چیز است؟ !
ونیز فرمود: قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ قُلِ اللهُ ؛ «بگو: چه کسی پروردگار آسمانها وزمین است؟ بگو: الله» . (رعد: ١۶)
وفرمود: اللهَ رَبَّکُمْ وَ رَبَّ آبائِکُمُ الأَوَّلِینَ ؛ «خدایی که پروردگار شما وپروردگار نیاکان شماست» . (صافات: ١٢۶)
خداوند سبحان فرمود:
قُلْ مَنْ یرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الأَرْضِ أَمَّنْ یَمْلِکُ السَّمْعَ وَ الأَبْصارَ وَ مَنْ یُخْرِجُ الْحَی مِنَ الْمَیتِ وَ یُخْرِجُ الْمَیتَ مِنَ الْحَی (یونس: ٣١)
بگو: چه کسی شما را از آسمان وزمین روزی میدهد؟ یا چه کسی مالک [و خالق] گوش وچشمهاست؟ وچه کسی زنده را از مرده، ومرده را از زنده بیرون میآورد؟ .
ونیز میفرماید:
وَ مَنْ یدَبِّرُ الأَمْرَ فَسَیقُولُونَ اللهُ (یونس: ٣١)