- پیشگفتار 1
- اهمیت توحید 2
- اصالت توحیدی انسان 2
- کلیات 2
- ١. توحید نظری 3
- اشاره 3
- اقسام توحید 3
- ٢. توحید عملی 4
- الف) توحید واحدی 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- بخش اول: توحید نظری 5
- ١. توحید ذاتی 5
- اشاره 5
- اشاره قرآن به توحید واحدی 5
- اشاره 6
- یک - برهان فطرت 6
- براهین توحید واحدی 6
- اشاره 9
- اول - اشاره به اصل برهان 9
- دو - برهان تمانع وهماهنگی جهان 9
- دوم - اشاره به نفی تالی و مقدم 10
- سه - برهان هدایت ودعوت 11
- ب) توحید احدی 11
- اشاره 11
- توحید احدی از دیدگاه قرآن کریم 12
- اقسام توحید احدی 12
- ٢. توحید صفاتی 13
- اشاره 13
- ٣. توحید افعالی 13
- قانون علیت و توحید افعالی 14
- ب) علیت انسان 15
- اقسام علل طبیعی 15
- الف) علیت ماده اولی 15
- اشاره 15
- الف) نورافشانی قرآن در هدایت 16
- اشاره 16
- ب) شفای دردهای باطنی 16
- اقسام علیت معنوی و غیبی 16
- ج) آرامش دل 17
- د) گناه، سبب گسترش فساد 17
- ه) کفر، سبب لعن الهی 17
- ح) ایمان، سبب هدایت الهی 18
- و) ظلم، سبب تحریم طیبات 18
- ز) کار نیک، سبب وفور نعمت 18
- ی) تقوا، عامل ازدیاد رزق 19
- اشاره 19
- اقسام توحید افعالی 19
- ک) استقامت در توحید، عامل تأیید از جانب فرشتگان 19
- ط) صبر، سبب جزای اخروی 19
- اشاره 20
- ١. توحید در ربوبیت 20
- ب) سرور مطاع 21
- اشاره 21
- الف) مالک و صاحب 21
- مفهوم «ربوبیت» 21
- ج) مصلح و مدبر و مربی امور 22
- توحید در خالقیت، منشأ توحید ربوبی 25
- ادله توحید ربوبی 27
- ١. فطرت دلیل بر توحید ربوبی 27
- اشاره 27
- ٢. اتقان و نظاممندی عالم، دلیل بر توحید ربوبی 28
- اشاره 28
- الف) تلازم بین مقدم و تالی 28
- ب) نفی تالی 29
- نهی از اعتقاد به ربوبیت استقلالی برای غیر خداوند 30
- مشرکان و شرک در ربوبیت 32
- اشاره 34
- مذمت مشرکان به جهت اعتقاد به استقلال معبودان خود 34
- ١. تربیت در امور مادی 34
- ٢. تربیت در امور معنوی 34
- تربیت غیر، به اذن خداوند 34
- پاسخ 37
- شبهه: تلازم بین توحید ربوبی و الوهی 37
- کلام علوی مالکی در تلازم بین توحید ربوبی و الوهی (شرک ربوبی مشرکان) 41
- اشاره 42
- خداوند، تنها خالق مستقل 42
- ٢. توحید در خالقیت 42
- خالقیت طولی خداوند نسبت به فعل انسان 43
- نهی از اعتقاد به خالقیت استقلالی برای غیر خدا 43
- خالقیت غیر خدا به اذن خدا 44
- ٣. توحید در ولایت وحاکمیت 45
- ارتباط بین ربوبیت و خالقیت 45
- اشاره 45
- اشاره 47
- 4. توحید در قانونگذاری 47
- حاکمیت غیر خدا، به اذن خدا 47
- اعتقاد مشرکان به شرک در قانونگذاری 49
- اشاره 49
- 5. توحید در مالکیت 49
- مالکیت مجازی غیر خدا 52
- مالکیت مجازی غیر خدا، به مشیت خدا 53
- بخش دوم: توحید عملی 54
- اشاره 54
- فتاوای وهابیان 54
- اشاره 56
- اشاره 56
- مباحث توحید در عبادت 56
- اوّل: مفهوم عبادت (بحث مفهومی) 56
- مفهوم الوهیت 57
- بررسی اقوال 58
- دوّم: توحید در عبادت از دیدگاه قرآن (بحث حکمی) 60
- اشاره 60
- اشاره 62
- اقسام عبودیت 62
- ٢. عبودیت اطاعت 63
- ١. مملوکیت منفعت 63
- ٣. تعظیم به قصد ربوبیت یا الوهیت 64
- ارکان عبادت 65
- اشاره 65
- الف) خضوع با اعتقاد به الوهیت 66
- ب) خضوع با اعتقاد به ربوبیت 67
- اشاره 68
- سوم: مصداق عبادت 68
- اطاعت از دستورات الهی همراه با اعتقاد صحیح 73
- فرق بین توجه به کعبه و توجه به بتها 75
- تقسیم توحید نزد وهابیان 76
- نقد 76
- ارکان عبادت نزد وهابیان 77
- نقد وبررسی 78
- ارتباط بین توحید در خالقیت با توحید در عبادت 80
- دلیل فطرت بر توحید عبادی 80
- ارتباط بین توحید ربوبی با توحید در عبادت 81
- ارتباط بین توحید الوهی با توحید در عبادت 81
- عبادت بتها با اعتقاد به خالقیت و رزّاقیت استقلالی 82
- انواع دعا وصدا زدن غیر 85
- اشاره 85
- اشاره 85
- ١. دعا به معنای عبادت و پرستش 85
- الف) استعمال با (مِنْ دُونِ اللهِ) 85
- ب) استعمال با مَعَ اللهِ 88
- ٢. دعا به معنای طلب وخواستن واستغاثه 88
- اشاره 88
- الف) دعا در امر دنیوی 89
- ب) دعا در امر آخرت 90
- الف) متعدی با «إلی» 91
- اشاره 91
- ٣. دعوت به هدایت یا ضلالت 91
- ب) متعدی با لام 92
- 4. دعا به معنای ندا 93
- 5. دعا به معنای ادعا 94
- خلط وهابیان بین دعای عبادت ودعای طلب وخواستن 94
- شبهه: تلازم بین دعای طلب با دعای عبادت 97
- پاسخ 98
- مطلق دعا و صدا زدن عبادت نیست 99
- شبهه: تقیید دعای طلب در کلمات وهابیان 102
- پاسخ 104
- دعای استقلالی، مخصوص خداوند متعال 109
- اشاره 109
- ٢. به نحو تبعیت 109
- ١. به نحو استقلالیت 109
- اعمال به نیت است 110
- اشاره 113
- بخش سوم: بررسی آیات متشابهات 113
- اشاره 133
- شبهه اول: دعا عبادت است! ! 133
- پاسخ به شبهات 133
- شبهه دوم: کفر بودن قصد اولیا 147
- شبهه سوم: عدم اعتقاد کفار به ربوبیت بتها 150
- شبهه چهارم: همصدایی با مشرکان 151
- شبهه پنجم: نهی از صدا زدن غیرخدا 152
- شبهه ششم: روزی خواستن از خدا 153
- شبهه هفتم: رفع گرفتاری از سوی خدا 154
- شبهه هشتم: کفایت کردن خدا 155
- شبهه نهم: بطلان صدا زدن غیر خدا 156
- شبهه دهم: عدم اجابت دعا از سوی غیرخدا 157
- شبهه یازدهم: فقط صدا زدن خدا هنگام اضطرار 157
- شبهه دوازدهم: لزوم پناه بردن به خدا 158
- شبهه سیزدهم: ظلم بودن صدا زدن غیرخدا 159
- شبهه چهاردهم: خدا، تنها برطرفکننده گرفتاریها 159
- شبهه پانزدهم: گمراهی مشرکان از صدا زدن خدا 160
- شبهه شانزدهم: عدم امکان اجابت دعا از سوی غیرخدا 168
- شبهه هفدهم: نهی از صدا زدن کسی همراه با خدا 171
- کتابنامه 173
بخش دوم: توحید عملی
اشاره
در مقابل توحید نظری، توحید عملی است، یعنی همان‌گونه که باید عقیده به یک خدا داشته باشیم در عمل نیز کارهایمان باید تنها برای او باشد. این نوع نیز بر چند قسم است.
یکی از اقسام توحید عملی، توحید در عبادت است، یعنی اعتقاد به اینکه عبادت و پرستش مخصوص خداوند متعال است و کسی دیگر شایستگی پرستش ندارد، و این عقیده مورد قبول همه امت اسلامی است ولی اختلاف در مصداق و برخی از کارهایی است که انجام می‌گیرد از باب مثال آیا صدا زدن اولیای الهی و درخواست دعا از آنان برای رفع گرفتاری، از مصادیق عبادت ولی خداست که منجر به شرک در عبادت شود یا خیر؟ وهابیان دیدگاه خاصی در این زمینه دارند که به بررسی توحید و شرک از این منظر می‌پردازیم.
فتاوای وهابیان
شیخ عبدالعزیز بن عبدالله بن باز می‌گوید:
قد بین الله سبحانه فی کتابه الکریم وعلی لسان رسوله الأمین