توحید و اسماء و صفات صفحه 20

بناء الفطره تدلّ علی النوع من الفطر کالجِلسَه و الرِّکْبَه. و فی اللّام إشاره إلی أنّها معهوده.

وی مراد از فطرت معهود را فطرت مذکور در آیه (فِطْرَهَ اللّهِ الَّتی فَطَرَ آلنّاسَ عَلَیها) بر شمرده و گفته است :

و الفطر: الابتداء و الاختراع. و منه حدیث ابنعبّاس رضی الله تعالی عنهما أنّه قال: ما کنت لأدری ما فاطر السماواتُ و الأرض حتّی احتَکَمَ إلیّ أعرابیّان فی بئر، فقال أحدهما: أنا فطرتها؛ أی: ابتدأت حَفْرها.

و المعنی أنّه یُولَد علی نوع من الجبلّه و هو فطره الله... . (1)

خلیل بن احمد فراهیدی در کتاب العین میگوید:

الفُطْر: ضَرب من الکَمْأه...و الفَطْر: شیء قلیل من اللّبن یحلب من ساعتئذٍ. فَطَر نابُ البعیر: طَلَع. و فطرتُ العجین و الطِینَ؛ أی: عَجَنته و اختبزته من ساعته. و فَطَرَ الله الخلق أی: خَلَقَهم و ابتدأ صنعه الأشیاء...و الفِطره الّتی طُبِعت علیها الخلیقه من الدین. فَطَرَهم الله علی معرفته بربوبیّته...و انفطر الثوب و تفطّر؛ أی: انشقّ. (2)

1_2. خلاصه بحث

از پژوهش لغتشناسان برمیآید که کاربرد واژه «فَطْر» ومشتقّات آن در معانی زیر است :

1. شمشیری که تازه از دست آهنگر بیرون آمده و تا به حال از آن استفاده نشده است (سیف فطار).

2. خمیری که تازه درست شده و به حدّی نرسیده که از آن نان بپزند (فطیر).