توحید و اسماء و صفات صفحه 8

متعال، ارتباط با حقیقتی است که همه روشنایی ها و توانایی ها از اوست. امام صادق (علیه السلام) در مورد ارزش و برتری معرفت خداوند متعال می فرماید :

لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی فَضْلِ مَعْرِفَهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا مَدُّوا أَعْیُنَهُمْ إِلَی مَا مَتَّعَ اللَّهُ بِهِ الْأَعْدَاءَ مِنْ زَهْرَهِ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَ نَعِیمِهَا وَ کَانَتْ دُنْیَاهُمْ أَقَلَّ عِنْدَهُمْ مِمَّا یَطَئُونَهُ بِأَرْجُلِهِمْ وَ لَنُعِّمُوا بِمَعْرِفَهِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ تَلَذَّذُوا بِهَا تَلَذُّذَ مَنْ لَمْ یَزَلْ فِی رَوْضَاتِ الْجِنَانِ مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ. إِنَّ مَعْرِفَهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ آنِسٌ مِنْ کُلِّ وَحْشَهٍ وَ صَاحِبٌ مِنْ کُلِّ وَحْدَهٍ وَ نُورٌ مِنْ کُلِّ ظُلْمَهٍ وَ قُوَّهٌ مِنْ کُلِّ ضَعْفٍ وَ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ سُقْمٍ.(1)

اگر مردم ارزش معرفت خداوند _ عزّوجلّ _ را می دانستند، چشمانشان را به نعمت های گذرا و فرینده دنیا _ که خداوند دشمنان را از آن بهره مند کرده است _ نمی دوختند؛ و دنیای آن ها نزد ایشان بسیار خوارتر از آن می شد که زیر پایشان لگدمال می کنند. و با معرفت خدا به نعمت و لذّت می رسیدند؛ همچون لذّت کسی که تا ابد، در باغهای بهشت با اولیای الهی است.

همانا معرفت خدای عزّوجلّ مایه انس انسان در هر وحشت و همدم او در هر تنهایی و نور او در هر تاریکی و قوّت او در هر ناتوانی و شفای او از هر بیماری است.

3. تفاوت معنایی معرفت و علم

اشاره

با توجّه به حدیثی که از امام صادق (علیه السلام) نقل شد، ظاهر گردید که معرفت خدای متعال مایه آرامش دل و همدم آدمی در هر وحشتی است. اینک در ادامه این مطلب در معنی معرفت ژرف نگری کرده، تفاوت آن را با علم بررسی می کنیم.