- دیباچه 1
- اشاره 5
- اشاره 6
- جهان بینی مادی و الهی 7
- اشاره 7
- اشاره 9
- 1. شناخت حسی 9
- انواع شناخت 9
- 3. شناخت شهودی 11
- 4. شناخت عقلی 12
- اشاره 14
- 1. کینه توزی و نادانی 14
- موانع شناخت 14
- 2. هواپرستی 15
- اشاره 17
- ضرورت فراگیری اصول عقاید 17
- لزوم یقین در اصول عقاید 18
- اشاره 23
- ضرورت خداشناسی 23
- اصلی ترین شناخت 25
- خودشناسی مقدمه خداشناسی 26
- اشاره 27
- دلایل خداشناسی 27
- اشاره 27
- 1. دلیل فطرت 27
- فطرت توحیدی در روایت 29
- علت فاعلی 31
- علت غایی 32
- 2. دلیل نظم 33
- اشاره 33
- علت و معلول 35
- اشاره 37
- الف) برهان صدیقین 37
- 3. دلایل عقلی 37
- ب) برهان حدوث 38
- خدا در آیین یهود 42
- خدا در آیین مسیح 45
- اشاره 49
- ب) علم 52
- الف) کمال مطلق 52
- اشاره 52
- ج) حکمت 53
- د) قدیم بودن 55
- ه) اول و آخر بودن 56
- ز) قدرت 57
- ح) اراده 59
- ط) خشنودی و خشم 60
- ی) حضور همیشگی 61
- ک) حاضر و ناظر بودن 63
- اشاره 64
- 2. صفات سلبی 64
- الف) بی جهت و مکان بودن 65
- ب) دیده نشدن 66
- اشاره 68
- اشاره 70
- یگانگی خدا 71
- اشاره 72
- اقسام توحید 72
- اشاره 72
- 1. توحید ذاتی 72
- وحدت عددی و حقیقی 72
- دلیل تمانع 73
- توحید ذاتی در قرآن 75
- توحید ذاتی در روایات 76
- 2. توحید صفاتی 77
- 3. توحید افعالی 78
- اشاره 78
- الف) توحید در خالقیت 78
- 4. توحید در تشریع و قانون گذاری 81
- 5. توحید عملی 83
- اشاره 83
- الف) توحید در اندیشه 83
- ب) توحید در عبادت 84
- ج) توحید در اطاعت 86
- د) توحید در استعانت 87
- ه) توحید در توکل 89
- توحید ابراهیم 93
- اشاره 93
- توحید مسیح 97
- توحید حضرت محمد صلی الله علیه و آله 102
- اشاره 104
- انواع شرک 104
- 1. شرک ذاتی 104
- اشاره 104
- 4. شرک در ربوبیت 108
- 5. شرک در عبادت 109
- عوامل گرایش به شرک و پی آمدهای آن 113
- اشاره 113
- 1. هوای نفس 113
- 2. دل بستگی ها 114
- 3. سودجویی 115
- 4. وسوسه های شیطان 116
- پی آمدهای شرک 118
2. شناخت نقلی
آن روز بحث شاگردان امام صادق علیه السلام درباره فطرت بالا گرفت. زراره، علاء بن فضیل و عبداللّه بن سنان و شمار دیگری از صحابه امام، در مسجد بودند و با یکدیگر گفت وگو می کردند و هرکس نظرش را بیان می کرد. یکی از صحابه گفت:حتما منظور قرآن از فطرت، ذات انسان است. دیگری گفت: معنای فطرت، سرشت و خوی انسان است. زراره که هیچ گاه بدون اندیشه، سخن نمی گفت، این بار هم ساکت بود. وی پس از اینکه دید بحث بالا گرفته است، گفت: صبر کنید تا امام بیاید و از او معنای آیه را بپرسیم.
شماری از شاگردان، در حال گفت وگو بودند که امام صادق علیه السلام وارد شد. زراره نزد او رفت و گفت: ای پسر رسول خدا! می خواستم ما را از معنای فطرت در آیه «و این فطرتی است که خداوند، انسان ها را بر آن آفریده است»، آگاه کنی. حضرت بی درنگ فرمود: آن خداشناسی و توحید و باور به یکتایی است که خداوند انسان را بر آن آفرید، وقتی که از آنان بر توحیدش پیمان گرفت. چون معنای آیه و فطرت روشن شد و همه آگاه شدند، آنان که بدون دانش، سخن گفته بودند، پشیمان شدند و با خود پیمان بستند که پس از این، بدون اندیشه سخن نگویند.(1)
3. شناخت شهودی
در مسجد کوفه، جمعیّت موج می زد و جایی برای نشستن نمانده بود. همه منتظر بودند تا او وارد شود. یکی از نگهبانان به صحن مسجد آمد. خبر داد که امیرالمؤمنین می آید. جمعیتِ داخل حیاط، راه را باز کردند و
1- 1 . محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، تهران، کتابچی، ج 64 ، ص 132.