- دیباچه 1
- اشاره 5
- اشاره 6
- اشاره 7
- جهان بینی مادی و الهی 7
- 1. شناخت حسی 9
- اشاره 9
- انواع شناخت 9
- 3. شناخت شهودی 11
- 4. شناخت عقلی 12
- 1. کینه توزی و نادانی 14
- موانع شناخت 14
- اشاره 14
- 2. هواپرستی 15
- اشاره 17
- ضرورت فراگیری اصول عقاید 17
- لزوم یقین در اصول عقاید 18
- ضرورت خداشناسی 23
- اشاره 23
- اصلی ترین شناخت 25
- خودشناسی مقدمه خداشناسی 26
- اشاره 27
- دلایل خداشناسی 27
- اشاره 27
- 1. دلیل فطرت 27
- فطرت توحیدی در روایت 29
- علت فاعلی 31
- علت غایی 32
- 2. دلیل نظم 33
- اشاره 33
- علت و معلول 35
- اشاره 37
- الف) برهان صدیقین 37
- 3. دلایل عقلی 37
- ب) برهان حدوث 38
- خدا در آیین یهود 42
- خدا در آیین مسیح 45
- اشاره 49
- ب) علم 52
- الف) کمال مطلق 52
- اشاره 52
- ج) حکمت 53
- د) قدیم بودن 55
- ه) اول و آخر بودن 56
- ز) قدرت 57
- ح) اراده 59
- ط) خشنودی و خشم 60
- ی) حضور همیشگی 61
- ک) حاضر و ناظر بودن 63
- اشاره 64
- 2. صفات سلبی 64
- الف) بی جهت و مکان بودن 65
- ب) دیده نشدن 66
- اشاره 68
- اشاره 70
- یگانگی خدا 71
- اشاره 72
- اقسام توحید 72
- اشاره 72
- 1. توحید ذاتی 72
- وحدت عددی و حقیقی 72
- دلیل تمانع 73
- توحید ذاتی در قرآن 75
- توحید ذاتی در روایات 76
- 2. توحید صفاتی 77
- الف) توحید در خالقیت 78
- 3. توحید افعالی 78
- اشاره 78
- 4. توحید در تشریع و قانون گذاری 81
- اشاره 83
- 5. توحید عملی 83
- الف) توحید در اندیشه 83
- ب) توحید در عبادت 84
- ج) توحید در اطاعت 86
- د) توحید در استعانت 87
- ه) توحید در توکل 89
- توحید ابراهیم 93
- اشاره 93
- توحید مسیح 97
- توحید حضرت محمد صلی الله علیه و آله 102
- انواع شرک 104
- 1. شرک ذاتی 104
- اشاره 104
- اشاره 104
- 4. شرک در ربوبیت 108
- 5. شرک در عبادت 109
- عوامل گرایش به شرک و پی آمدهای آن 113
- اشاره 113
- 1. هوای نفس 113
- 2. دل بستگی ها 114
- 3. سودجویی 115
- 4. وسوسه های شیطان 116
- پی آمدهای شرک 118
علی علیه السلام وارد مسجد شد. جمعیتِ درون مسجد به احترام آن حضرت از جا برخاستند. راه گشوده شد و امام به سوی منبر حرکت کرد. لحظاتی بعد سخنانش را آغاز کرد و به انتظار مردم که برای شنیدن گفته هایش آماده بودند، پایان داد. امام از توحید و خداشناسی سخن می گفت. سخنان او چون آبشاری از چشمه وحی سرازیر می شد و بر کویر دل های تشنه و جویای حقیقت فرو می ریخت و جان خسته شان را سیراب می کرد.
دِعلِب در میان جمعیت نشسته بود و به دقت به سخنان امام گوش می داد و از شیوایی و بلاغتی که در سخنان حضرت بود، لذت می برد. او که خود فردی سخنور بود، قدر و ارزش سخنان امام را بیش تر می دانست. دریافته بود که توحید در وجود علی علیه السلام ریشه دوانیده و در رفتار و گفتارش، نشانه های توحید دیده می شود. با این حال، او می خواست بداند علی علیه السلام چگونه به این مقام والا دست یافته و به این درجه از خداشناسی رسیده است. بنابراین، از جا برخاست و به گونه ای که صدایش به امام برسد، پرسید:
_ ای امیرمؤمنان، آیا پروردگار خود را دیده ای؟
_ من آن خدایی را که نبینم، پرستش نمی کنم.
_ ای امیرمؤمنان، خدا را چگونه دیده ای؟
_ وای بر تو ای دِعلِب، دیدگان با نگاه چشم، او را نبینند، ولی دل ها به حقیقت ایمان، او را درک می کنند.(1)
4. شناخت عقلی
عبداللّه دیصانی که وجود خدا را نمی پذیرفت، برای مناظره و ثابت کردن
1- 1 . محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، دفتر نشر فرهنگ اهل البیت، ج 1، ص 98.