مبانی قرآنی خطبه ی فدکیه جلد 3 صفحه 376

نبرد حرّه

از وحشتناک ترین جنایات امویان، پس از حادثه خونین و جان گداز عاشورا، واقعه حرّه است. این واقعه مربوط به شورش مردم مدینه در بیست و شش یا بیست و هفت ذیحجه سال 63 هجری (1)(نه 62 و 64)(2) است که توسط سپاه شام به خاک و خون کشیده شد.

مورخین پیرامون علل این شورش سه روایت نقل کرده اند(3) که سومین آن مطلبی است که طبری نگاشته و آن اینکه پس از منصوب شدن عثمان بن محمد در حکومت مدینه، او گروهی از بزرگان مدینه را نزد یزید فرستاد تا از آنان دل جویی و استمالت کند، و از خزائن بیت المال به آنها بذل و بخشش نماید. اینان به شام رفتند، ولی زمانی که بازگشتند به جای تمجید و تعریف از یزید، شروع به بدگویی از او کردند که او مسلمان نیست: لیس له دین، یشرب الخمر، یغرف بالطنابیر و یضرب عنده القیان و یلعب بالکلاب ؛ او دین ندارد، مشروب می آشامد، بر طنبور می کوبد و بردگان نزد او می نوازند و با سگان بازی می کند، لذا گفتند که حاضر به اطاعت از او نمی باشند.(4)

علاوه بر این عامل، به یقین زبیری گری نیز عاملی اساسی در تحقق این پدیده شوم گردید؛ به این معنا که ظهور ابن زبیر در صحنه سیاسی و ضعف بنی امیه در حجاز، زمینه شورش مردم مدینه را فراهم ساخت.

یزید در ابتدا کوشید توسط عبدالله بن جعفر آنان را دعوت به آرامش کند، ولی آنها نپذیرفتند. نعمان بن بشیر از انصار که حامی اموی ها بود از طرف یزید به مدینه آمد و آنها را به اطاعت از یزید فرا خواند، ولی مردم باز هم نپذیرفتند.

شورشیان، امویان و یاران و موالی آنها را که حدود هزار نفر بودند در خانه مروان بن حکم محاصره کردند(5) و پس از آن با خفت و خواری، در حالی که بچه ها آنان را سنگ باران می کردند از شهر بیرون راندند.(6)

1- (1) تاریخ الطبری، ج 5، صص 487-495؛ انساب الاشراف، ج 4، ص 41.
2- (2) تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 175؛ انساب الاشراف، ج 4، ص 42.
3- (3) تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 184؛ انساب الاشراف، ج 4، ص 31.
4- (4) تاریخ الطبری، ج 5، صص 487-495؛ انساب الاشراف، ج 4، ص 31.
5- (5) تاریخ الطبری، ج 5، ص 485.
6- (6) الامامه و السیاسه، ج 1، ص 208.