- مقدمه 1
- اشاره 7
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 6. استظهار 13
- 5. وعی 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- اشاره 15
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- ج) حافظان زن 17
- ب) حافظان انصار 17
- الف) حافظان مهاجر 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- اشاره 20
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 5. پاداش اخروی 22
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- اشاره 23
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- د) آبادی قلب 25
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- و) پاداش مضاعف 26
- اشاره 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- اشاره 31
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 13. تقویت حافظه 38
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- اشاره 39
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- اشاره 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- اشاره 49
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- اشاره 51
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- اشاره 54
- 1. ابن سینا 55
- 4. ابوالعیناء 55
- 3. رودکی 55
- 2. سید بن طاووس 55
- 6. ناصرخسرو 56
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 5. حافظ شیرازی 56
- 9. ملک المحدثین 57
- 10. فرزدق 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 16. جبرتی 58
- 15. ابن اللبان 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 2. حفظ موضوعی 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- اشاره 59
- 1. حفظ ترتیبی 59
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- الف) نیت و هدف 61
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- اشاره 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- د) توکل 64
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- اشاره 68
- 3. مقدمات عملی 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- الف) دعا و توسل 72
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- اشاره 79
- ط) دعای ختم قرآن 79
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- یکم) عامل زمان 81
- اشاره 81
- عوامل تمرکز 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- نکات آغازین 94
- اشاره 94
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- اشاره 98
- 3. استماع ترتیل 98
- 4. تکرار آیات 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- اشاره 104
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- ب) یادداشت برداری 107
- اشاره 107
- الف) تکرار زیاد 107
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- اشاره 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- الف) مباحثه و پرسش 115
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- اشاره 116
- 2. عمل به قرآن 117
- 1. فروتنی 117
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- اشاره 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- اشاره 122
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- 1. نقطه شروع 122
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- اشاره 123
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- اشاره 127
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- 3. عوامل معنوی 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
راغب مصطفی غلوش و ابوالعینین شعیشع از کودکی به حفظ قرآن پرداختند و در شمار حافظان کل قرآن هستند. (1) بیشتر دانشمندان ما نیز در کودکی بدین توفیق دست یافتند. نام و زندگی شماری از آنها عبارت است از:
1. ابن سینا
ابن سینا دانشمند نامی قرن پنجم هجری - که در پزشکی، فلسفه و... سرآمد عصر خود بود - پیش از ده سالگی قرآن مجید را حفظ کرد.
2. سید بن طاووس
سید بن طاووس از دانشمندان شیعی است که در شعبان 640ق در کربلا متولد شد و در شهرهای حله و بغداد به فراگیری دانش پرداخت. او از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی است و در یازده سالگی تمامی قرآن را به خاطر سپرد. (2)
3. رودکی
رودکی شاعر پرآوازه سده چهارم ایران، در عصر سامانیان می زیست. گفته اند که وی بیش از یک میلیون بیت شعر سروده و شعر پارسی را به کمال رساند. رودکی از نعمت بینایی بی بهره بود؛ ولی در هشت سالگی همه قرآن را حفظ کرد. (3)
4. ابوالعیناء
محمد بن قاسم بن خلاد بن یاسر اهوازی، مشهور به ابوالعیناء، در شهر اهواز
1- (1) . نگاهی به زندگانی قاریان مشهور قرآن کریم.
2- (2) . محمدباقر مدرس، ستاره های فضیلت، ج3، ص117.
3- (3) . ناصر باقری بیدهندی، دانشوران روشندل، ص73.