عدل الهی صفحه 227

امام (علیه السلام) به آن ها را بیان نکرده است و روایاتی که بر افزایش دانش امام و وجود تقدیرهای جدید به صورت تدریجی دلالت دارد، این نکته را مورد توجه قرار داده که امام به اموری که بدون هیچ تغییری در آینده واقع خواهد شد، از همان آغازِ تقدیر علم دارد؛ امّا از اموری که به تدریج مورد تقدیر قرار می گیرند، به هنگام تقدیر شدن، آگاه می شود. پس به طور کلی، امام (علیه السلام) از همه وقایع تا قیامت پیش از وقوعشان اطّلاع دارد. شاهد این مطلب روایاتی است که در آن ها امام (علیه السلام) تصریح می کند: اگر آیه ای در کتاب خدا نبود، به شما از همه آنچه واقع خواهد شد خبر می دادم. زراره می گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود :

علی بن الحسین (علیهما السلام) می فرمود :

لَوْ لَا آیَهٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ لَحَدَّثْتُکُمْ بِمَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ. فَقُلْتُ أَیَّهُ آیَهٍ؟ قَالَ قَوْلُ اللَّهِ (یَمْحُوا اللهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ).(1)

اگر آیه ای در کتاب خدا نبود، به شما آنچه را تا قیامت اتفاق خواهد افتاد خبر می دادم.

گفتم: کدام آیه است؟

فرمود: [این] گفته خدا «خدا محو میکند آنچه را میخواهد و اثبات میکند و نزد اوست اصل کتاب.»

ابوحمزه ثمالی میگوید: امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) فرمودند :

یَا أَبَا حَمْزَهَ إِنْ حَدَّثْنَاکَ بِأَمْرٍ أَنَّهُ یَجِیءُ مِنْ هَاهُنَا فَجَاءَ مِنْ هَاهُنَا فَإِنَّ اللَّهَ یَصْنَعُ مَا یَشَاءُ وَ إِنْ حَدَّثْنَاکَ الْیَوْمَ بِحَدِیثٍ وَ حَدَّثْنَاکَ غَداً بِخِلَافِهِ فَإِنَّ اللَّهَ یَمْحُو مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ. (2)