- اشاره 1
- مقدمه 1
- اشاره 5
- دین در تعریف برخی دانشمندان مسلمان 5
- اشاره 11
- اشاره 13
- الف) ادله انحصارگرایی 14
- ب) نقد انحصارگرایی مسیحیت 15
- اشاره 16
- نقد شمول گرایی 18
- الف) معنای لغوی واصطلاحی پلورالیسم دینی 21
- ب) خاستگاه پلورالیسم دینی 22
- ج) اقسام پلورالیسم دینی 26
- ب) روش درون دینی 31
- اشاره 31
- الف) روش بُرون دینی 31
- خلاصه فصل 32
- اشاره 33
- الف) تعریف حق 34
- اشاره 34
- ب) مفهوم دین 36
- ج) دین در قرآن 37
- د) دین حق از منظر قرآن 38
- ه) جهانی بودن رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 46
- و) حقانیت دین اسلام 48
- اشاره 51
- الف) معنای نجات 52
- ب) رابطه دنیا وآخرت 56
- ج) قلمرو نجات 58
- اشاره 65
- الف) عدم اکراه در پذیرش دین 67
- ب) دعوت به گفت وگوی منطقی 69
- ج) دعوت به مدارا و نیکوکاری 71
- د) معیار زندگی مسالمت آمیز 71
- ه) رفتار پیشوایان اسلام با غیر مسلمانان 72
- و) اظهارات پاپ و پاسخ آن 75
- اشاره 79
- اقسام جهاد 79
- فلسفه جهاد 80
- خلاصه فصل 85
- اشاره 88
- اشاره 89
- استدلال اوّل: اراده الهی 89
- اشاره 89
- اشاره 91
- الف) اراده خداوند بر آزادی انسان 91
- ب) وحدت دین و کثرت شریعت 96
- ج) حاکمیت قرآن برکتاب های قبلی 98
- د) فضیلت و هیمنه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 102
- تحلیل و بررسی 103
- الف) خواست الهی 103
- اشاره 103
- اشاره 103
- ب) مربوط به معاد 104
- اشاره 105
- الف) اراده خداوند بر آزادی انسان 106
- تحلیل و بررسی 106
- اشاره 106
- نقدی بر نظریه قراملکی 108
- تحلیل و بررسی 110
- اشاره 110
- الف) مسئله قبله 110
- اشاره 110
- ب) اختلاف شریعت 111
- تأملی در مفهوم فاستبقوا الخیرات 113
- تحلیل و بررسی 115
- اشاره 117
- تحلیل و بررسی 117
- الف) شان نزول 117
- اشاره 117
- ب) دلالت سوره 118
- استدلال دوّم: صراط مستقیم 119
- بیان استدلال 119
- استدلال سوّم: مسلمان بودن پیروان ادیان توحیدی 138
- اشاره 138
- استدلال چهارم: هدایت عامّه خداوند 149
- اشاره 149
- تحلیل و بررسی 150
- تفاوت هدایت پذیری انسان با غیرانسان 151
- خلاصه فصل 158
- اشاره 162
- اشاره 163
- اشاره 163
- اشاره 164
- الف) انتساب به عناوین، معیار نیست 164
- تحلیل و بررسی 164
- ب) معنای ایمان به خدا 166
- ج) معنای عمل صالح 168
- اشاره 171
- تحلیل و بررسی 172
- اشاره 174
- تحلیل و بررسی 175
- اشاره 177
- تحلیل و بررسی 178
- اشاره 179
- استدلال دوّم: پاداش اهل کتاب 179
- اشاره 180
- اشاره 185
- الف) شان نزول 186
- ب) مؤمنان اهل کتاب، گرویدگان به اسلام 186
- تحلیل و بررسی 188
- اشاره 188
- اشاره 189
- تحلیل و بررسی 190
- خلاصه فصل 192
- جمع بندی مطالب 195
- اشاره 204
- نشریات 209
مقدمه
اشاره
دین و مباحث مربوط به آن حقیقتی است که بر تمام ابعاد زندگی بشر سایه افکنده و حضور خود را در همه جا آشکار نموده است.
«پلورالیسم دینی» به معنای تکثرگرایی دینی و به رسمیت شناختن همه ادیان است، و مراد از به رسمیت شناختن ادیان مختلف، به رسمیت شناختن حقانیت و نجات بخشی آنهاست. در حقیقت، پلورالیسم دینی پاسخی به این سوالات است که: ادیان مختلف چه بهره ای از حقیقت دارند؟ آیا همه ادیان حقند، یا یک دین حق وجود دارد؟ و آیا می توان پیروان ادیان مختلف را اهل نجات دانست؟ پاسخ های دیگر این سؤالات انحصارگرایی و شمول گرایی است. در سال های اخیر، عده ای نظریه پلورالیسم را پذیرفته و به تبلیغ و ترویج آن پرداخته اند. اینان علاوه بر استدلال های عقلی و تجربی، به آیات قرآن کریم نیز متوسل شده و از آیات متشابه، به نفع خود استفاده کرده اند.
درحوزه دین پژوهی و ساحت معرفت دینی در عصر ما، به طور کلی سه دیدگاه نسبت به دین وجود دارد: دیدگاه سنّتی، دیدگاه متجدد