امام شناسی و پاسخ به شبهات (امامت در حدیث) صفحه 192

1- 607. حلیه الاولیاء، ج 1، ص 63.

2- 608. شرح نهج البلاغه، ج 9، ص 169.

3- 609. مطالب السؤول، ص 21.

4- 610. فرائد السمطین، ج 1، ص 145.

5- 611. کنوز الحقائق در حاشیه جامع الصغیر، سیوطی، ج 1، ص 71.

6- 612. الفصول المهمه، ص 281.

7- 613. المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 172.

8- 614. تذکره الخواص، ص 43.

9- 615. مناقب علی علیه السلام.

10- 616. مسند ابی یعلی، ج 4، ص 345، ح 2459.

11- 617. تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 171.

12- 618. مروج الذهب، ج 2، ص 60.

مضمون در آن ها با سند صحیح آمده تقویت نماییم، و این مطلبی است که محدّثین سنّی و شیعی به طور جزم مورد قبول قرار داده اند.

در مورد احادیث «وصایت» می توان گفت که مضمون این احادیث در روایات دیگر؛ از قبیل حدیث «غدیر» و «ثقلین» و دیگر احادیث به سند صحیح آمده است. و احادیث می توانند همدیگر را تقویت کنند. و می دانیم که این دو حدیث نیز همان وصیت پیامبرصلی الله علیه وآله در شأن امام علی علیه السلام است.

3 - گرچه احادیث «وصایت» از حیث سند در حدّ احادیث دیگر که دلالت بر امامت و خلافت اهل بیت دارد نیست، ولی هنگامی که ثابت شد این به جهت غرض ورزی اهل سنت بوده؛ زیرا هدفی در نابودی این گونه احادیث صریح بر ولایت و امامت حضرت علی علیه السلام داشته اند، لذا از این جهت کمی نقل مشکلی ایجاد نمی کند.

دلالت حدیث وصایت

«وصایت» در لغت به معنای عهد است. گفته می شود: اوصی الی فلان؛ یعنی به او عهد کرد. حال اگر متعلّق وصیت معین گردد، بر همان مورد تعیین شده حمل می شود، ولی در صورتی که مورد وصیت معین نگردد حمل بر تمام مواردی که تعلّق وصیت به آن ممکن است، می شود؛ از باب مثال می گوییم: فلان شخص وصیت به ثلث اموال خود یا به ایتام خود نمود. مشخص است که این وصیت خاص است به مورد خود. ولی اگر مورد وصیت را مشخص نکند حمل بر مطلق می شود.

در مورد روایات «وصایت» که درباره حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام وارد شده، همگی از قسم دوم است که مورد وصیت مشخص نشده و یا بر امور دینی و شؤونات اجتماعی منطبق شده است. در نتیجه می توانیم عهد و وصیت پیامبرصلی الله علیه وآله را بر مطلق شؤونات حضرت حمل نماییم که از آن جمله مسأله زعامت و امامت و حاکمیت بر مسلمین است.