امام شناسی و پاسخ به شبهات (امامت در حدیث) صفحه 555

1- 2310. سنن ابن داوود، ج 3، ص 318، رقم 3646 ؛ مسند احمد، ج 2، ص 162.

2- 2311. سنن ترمذی، ج 5، ص 39، رقم 2666.

3- 2312. بحارالأنوار، ج 26، ص 18.

ضرورت بازنگری در احادیث

بعد از آن که جایگاه و منزلت حدیث بعد از قرآن مشخص شد، به این نکته اشاره می کنیم که این اهمیت و جایگاه برای سنت واقعی است از قول یا فعل یا تقریر پیامبر صلی الله علیه وآله نه هر آنچه که به پیامبر صلی الله علیه وآله نسبت داده شده و از او نقل شده است بدون آن که از صحّت و سقم آن اطّلاع پیدا کنیم.

آری، مطابق رأی و نظر برخی، سنت نبوی فوق بازنگری است، و نکته قابل توجه این است که حدیث و خبر غیر از سنت است، حدیث حاکی از سنت است. هدف از بازنگری در حدیث رسیدن به سنت واقعی و صحیح است، نه آن که برخی از متعصّبین می گویند که هدف بازنگران نابودی حدیث است. لذا از ابوحنیفه نقل شده که می گفت: «اکذّب هولاء و لایکون تکذیبی لهولاء و ردّی علیهم تکذیباً للنبی صلی الله علیه وآله، انّما یکون التکذیب لقول النبی صلی الله علیه وآله ان یقول الرجل: أنا مکذّب لقول نبی اللَّه صلی الله علیه وآله. فامّا اذا قال الرّجل: انا مؤمن لکلّ شیی تکلّم به النبی، غیر أنّ النبی لایتکلّم بالجور ولایخالف القرآن، فانّ هذا القول منه هو التصدیق بالنبی و بالقرآن و تنزیه له من الخلاف علی القرآن، ولو خالف النبی القرآن و تقوّل علی اللَّه بغیر الحقّ لم یدعه اللَّه حتّی یأخذه بالیمین و یقطع منه الوتین»؛(1) «من این راویان را تکذیب می کنم و هدف از تکذیب و ردّ من نسبت به آنان تکذیب پیامبرصلی الله علیه وآله نیست. آن هنگامی انسان قول پیامبر صلی الله علیه وآله را تکذیب کرده است که بگوید: من تکذیب کننده گفتار پیامبرم، امّا اگر کسی بگوید: من به هر چه پیامبر صلی الله علیه وآله فرموده ایمان می آورم جز آن که می دانم که پیامبر صلی الله علیه وآله سخن به جور نمی گوید، و با قرآن مخالفت نمی کند، این گونه سخن در حقیقت تصدیق پیامبر صلی الله علیه وآله و قرآن بوده و تنزیه او از مخالفت با قرآن است.

اگر پیامبرصلی الله علیه وآله با قرآن مخالفت کند و بر خداوند چیزی به غیر از حق نسبت دهد خدا او را رها نکرده تا این که او را با دست قدرتش گرفته و رگ قلب او را قطع خواهدکرد.»