امام شناسی و پاسخ به شبهات (امامت در حدیث) صفحه 592

1- 2445. مسند احمد، ج 1، ص 193؛ ترمذی، ج 5، ص 647؛ کتاب المناقب باب مناقب عبدالرحمن بن عوف؛ فضائل الصحابه، ص 28.

2- 2446. تهذیب التهذیب، ج 2، ص 30.

3- 2447. سنن ترمذی، ج 5، ص 647.

3 - از آنجا که راوی این حدیث یعنی عبدالرحمن بن عوف از جمله این ده نفر در متن حدیث است لذا به آن سوء ظنّ حاصل می شود که ممکن است این حدیث را در شأن خودش جعل کرده باشد.

4 - عبدالعزیز بن محمّد بن عبید دراوردی از جمله کسانی است که در سند این حدیث قرار دارد. او مورد طعن و قدح و جرح عدّه ای از رجالیین قرار گرفته است.

ابوزرعه می گوید: او سیی ء الحفظ است. نسائی او را قوی در حدیث نمی داند.(1) ابوحاتم می گوید: به احادیث او احتجاج نمی شود.(2) ابن حجر می گوید: «بخاری به جز دو حدیث از او نقل نکرده و آن دو را نیز به عبدالعزیز بن ابی حازم و دیگران مقرون ساخته است».(3)

ب) طریق سعید بن زید

بیشتر طرق حدیث «عشره مبشّره» به سعید بن زید بن عمرو بن نفیل عدوی باز می گردد، که پنج نفر از راویان از او نقل کرده اند:

1 - روایت عبداللَّه بن ظالم مازنی

عقیلی حدیث او را صحیح دانسته، و ابن عدی از بخاری همین مطلب را نقل کرده است.(4) حاکم نیشابوری در «المستدرک علی الصحیحین» می گوید: بخاری و مسلم به روایات عبداللَّه بن ظالم احتجاج نکرده اند.(5) ذهبی نیز در «تلخیص المستدرک» می گوید: بخاری عبداللَّه بن ظالم را یاد کرده و می گوید: حدیث اش صحیح نیست.(6)

2 - روایت عبدالرحمن بن أخنس

ابن حجر از او به «مستور» تعبیر کرده،(7) و سرخسی «مستور» را در ردیف فاسق و کافر و بی عقل و هواپرست قرار داده است، و گفته است که محمّد بن حسن شیبانی