امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 105

1- 243. سوره ابراهیم، آیه 39.

2- 244. سوره حجر، آیات 51 - 55.

3- 245. سوره هود، آیات 71 - 73.

«و همسرش ایستاده بود، [از خوشحالی خندید، پس او را به اسحاق و بعد از او به یعقوب بشارت دادیم. گفت: ای وای بر من! آیا من فرزند می آورم در حالی که پیر زنم و این شوهرم پیرمردی است؟! این راستی چیز عجیبی است. گفتند: آیا از فرمان خدا تعجب می کنی؟! این رحمت خدا و برکاتش بر شما خانواده است، چرا که او ستوده و والاست.»

از این آیات و آیات قبل، یأس و ناامیدی حضرت ابراهیم علیه السلام و همسرش ساره از فرزند دار شدن در سنین پیری به خوبی استفاده می شود، و بنابر این، تقاضا و سؤالی که حضرت بر امامت ذریه و نسل خود داشته در سنین پیری که خداوند به او اسماعیل و اسحاق را داده واقع شده است. بنابر این نتیجه می گیریم که امامت حضرت ابراهیم بعد از نبوّت او و در سنین پیری بوده است، و لذا امامت غیر از نبوّت است، بلکه مقامی عالی تر و والاتر از آن است.

روی این زمینه، مراد از آیه { إِنِّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً} این است که من تو را مقتدایی قرار می دهم که افراد بشر از تو پیروی کنند تا از گفتار و کردارت الگو بگیرند.

زمان رسیدن به مقام امامت

از آیه «ابتلاء» استفاده می شود که حضرت ابراهیم علیه السلام با خطاب { إِنِّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً} یا بعد از این خطاب به مقام امامت رسیده است، نه قبل از آن؛ زیرا رسیدن به این مقام در نتیجه ابتلاء و امتحان و سرافراز بیرون آمدن از آن است. و هیچ گاه معقول نیست که کسی قبل از امتحان یا بدون امتحان به مقامی برسد. مؤید این مطلب این است که اسم فاعل یعنی کلمه «جاعل» در مفعول که کلمه «اماماً» است نمی تواند عامل آن باشد مگر در صورتی که به معنای حال یا استقبال باشد.

و نیز از آیات قرآن استفاده می شود که امتحان حضرت ابراهیم علیه السلام به این کلمات و ابتلائات دز زمان نبوّت و رسالت او بوده است؛ زیرا او دعوت حنیفی اش را در سنین جوانی اعلان کرده است.

خداوند متعال می فرماید: { وَاذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِبْراهِیمَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیاً... یا