امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 112

1- 261. ]. سوره انبیا، آیه 73.

2- 262. سوره نساء، آیه 59.

3- 263. سوره زمر، آیه 7.

ج: و نیز می فرماید: { ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیبَ فِیهِ هُدی لِلْمُتَّقِینَ ؛(1) «آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزکاران است.»

از این آیه استفاده می شود که چون در قرآن شک نیست لذا هادی متقین است.

قرآن امام صامت است: { وَمِنْ قَبْلِهِ کِتابُ مُوسی إِماماً وَرَحْمَهً}؛(2) «و پیش از آن، کتاب موسی که پیشوا و رحمت بود.» پس امام ناطق نیز باید به مقام علم الیقین رسیده و شک در او راه نداشته باشد تا بتواند هادی مردم باشد. و مقام عصمت همان مقام علم الیقین است.

اختیاری بودن عصمت از دیدگاه قرآن

اختیاری بودن عصمت از دیدگاه قرآن

شیعه امامیه معتقد است که امام و خلیفه و جانشین پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله باید از هر گونه خطا و اشتباهی مصون باشد، که به آن «عصمت» گویند. قبل از هر بحثی ضرورت دارد که به بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی آن بپردازیم.

عصمت در لغت

عصمت در لغت به معنای مصونیت و نگهداری و منع به کار رفته است.

فیروزآبادی می گوید: «عصم یعصم» یعنی اکتساب کرد، منع کرد، نگه داری نمود... و عصمت به کسر به معنای منع است.»(3)

ابن منظور می گوید: «عصمت در کلام عرب به معنای منع به کار رفته است.»(4)

عصمت در اصطلاح

1 - شیخ مفید می فرماید: «عصمت لطفی است که خداوند متعال در حقّ مکلّفی انجام می دهد که، وقوع معصیت و ترک طاعت از او ممتنع می گردد؛ با وجود قدرت بر این دو.»(5)