امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 14

1- 34. تلخیص المحصّل، ص 426.

ولی قاضی عبدالجبار معتزلی محورهای کلّی مباحث امامت را سه مسئله دانسته است:

1 - اموری که امام عهده دار رهبری آنان می گردد.

2 - صفات و ویژگی هایی که امام را از دیگران ممتاز می سازد.

3 - راه تعیین امام.

آن گاه می گوید: «بقیه مباحث امامت نیز باید در یکی از مسائل یاد شده مطرح شود.»(1)

فلسفه و هدف از امامت

فلسفه و هدف از امامت

فلسفه و غایت امامت را از دیدگاه های مختلف می توان مورد بررسی قرار داد:

الف) دیدگاه اهل سنّت

الف) دیدگاه اهل سنّت

اهل سنّت هر کدام در تبیین فلسفه امامت دیدگاه خاصی را بیان کرده اند که به هر یک از آن ها می پردازیم:

1 - معتزله و فلسفه امامت

دیدگاه جبائیان از متکلمان معتزلی بر این عقیده است که فلسفه وجوب امامت، اقامه حدود الهی است، و آن از وظایف و شؤون امام است نه دیگران. بنابراین باید امامی در خارج باشد که به این امر مهم اقدام نماید.

ولی از کلام قاضی عبدالجبار معتزلی در «شرح الاصول الخمسه» استفاده می شود که فلسفه وجوب امامت، تنها اجرای حدود الهی نیست، بلکه اجرای همه احکام شرعی که به امامت بستگی دارد غایت و فلسفه امامت است.(2)

او هم چنین در جایی دیگر می گوید: «همانا هدف و مقصود از وجود امام به جهت امور سمعی است، همانند اقامه حدود و تنفیذ احکام و امثال این دو.»(3)